نگرانی زنان، فعالان حقوق بشر، خبرنگاران و نظامیان پیشین نظام جمهوری مخلوع افغانستان در پیوند به تشدید اخراج افغانها از ایران.
برخی از فعالان حقوق زنان افغان و اعضای گروه‌های اعتراضی زنان که اکنون در ایران به سر می‌برند، می‌گویند که در صورت اخراج به افغانستان، با تهدیدهای جدی امنیتی مواجه خواهند شد.
آنها در یک اعلامیۀ مطبوعاتی روز شنبه ۲۱م سپتمبر از سازمان ملل متحد و کشورهای پناهجوپذیر خواستند تا به درخواست پناهندگی‌شان رسیدگی کنند.
هدیه صاحب‌زاده، یکی از اعضای جنبش صدای زنان افغانستان و فعال حقوق بشر، روز یک‌شنبه ۲۲ سپتمبر در این مورد به رادیو آزادی گفت:
«اخراج اجباری مهاجران از ایران در سال ۱۴۰۳ تشدید یافته است. در گذشته، چندین بار که افغانها از اینجا (به افغانستان) اخراج شده‌اند، در بین‌شان خبرنگاران، زنان، سربازان پیشین و یا فعالان و افراد دیگر شامل اند. کسانی نیز شامل بودند که پس از اخراج به افغانستان کشته شده‌اند. سازمان ملل متحد باید به افرادی که واقعاً جان‌شان در خطر است، در کشورهای دیگر پناه بدهد یا اخراج آنها را متوقف کند.»
گروه‌های مختلف زنان معترض نیز با ارسال اعلامیه‌ها و پیام‌های ویدیویی اعتراض‌آمیز به رسانه‌ها، در پیوند به اخراج فعالان زن و دیگر افغانها از ایران، از جامعۀ جهانی خواستند تا افغان‌هایی را که با تهدید رو‌به‌رو هستند، به کشورهای امن منتقل کنند.
پیش از این، شماری از نظامیان پیشین افغان نیز در صحبت با رادیو آزادی ابراز نگرانی کرده بودند که اگر به افغانستان بازگردانده شوند، با مشکلات امنیتی رو‌به‌رو خواهند شد.
فدراسیون خبرنگاران افغانستان در تبعید در ایران نیز نگرانی‌های مشابهی را مطرح می‌کند.
امید پویا، رئیس این فدراسیون در ایران، به رادیو آزادی گفت که افغانها در این کشور با محدودیت‌ها و چالش‌های زیادی مواجه هستند که باید به آنها توجه شود.
«ما در اینجا با مشکلات زیادی روبرو هستیم. ما سخت کار می‌کنیم. برای مدت طولانی نمی‌توانیم کار پیدا کنیم. افغان‌های اینجا با تبعیض و آزار و اذیت سرکوب روبرو هستند. کارت‌های تاجران افغان مسدود شده است. این یک معضل بزرگ است و آهسته آهسته در حال گسترش است. باید به این موضوع پوشش بیشتری داده شود.»
این فدراسیون نیز روز شنبه ۲۱ سپتمبر در یک گردهمایی اعتراضی با نشر اعلامیه‌ای از حکومت ایران خواسته بود که اخراج مهاجران افغان را متوقف کند.
فدراسیون مدافعان حقوق بشر در تبعید نیز از جامعۀ جهانی، سازمان‌های حقوق بشری و حکومت ایران خواسته که از رویکرد تبعیض‌آمیز و توهین‌آمیز با افغانها جلوگیری کنند.
این فدراسیون روز یک‌شنبه ۲۲ سپتمبر با نشر اعلامیه‌ای در صفحات اجتماعی خود گفته است که به باور آنها به این فاجعه با اتحاد، فشارهای دیپلماتیک و حقوقی می‌توان پایان داد.
این در حالی است که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، ۱۶م سپتمبر گفت که گروهی از افغان‌هایی را که بدون اسناد مهاجرت وارد این کشور شده‌اند، دوباره به افغانستان می‌فرستند.
یک‌شنبه هفتۀ گذشته، پولیس ولایت سیستان و بلوچستان ایران اعلام کرد که حدود ۱۵۰۰ مهاجر افغان را که به گفتۀ مقام‌های ایرانی فاقد اسناد قانونی اقامت بوده‌اند، بازداشت کرده‌اند.
پس از آن‌که طالبان در ماه آگست ۲۰۲۱ دوباره قدرت را در افغانستان به دست گرفتند، بسیاری از افغانها به دلیل مشکلات مختلف به کشورهای اروپایی، کانادا، امریکا، استرالیا و کشورهای همسایه چون ایران و پاکستان مهاجرت کردند.
سازمان بین‌المللی مهاجرت سازمان ملل متحد (آی او ام) اعلام کرد که از اول تا هفتم سپتمبر سال جاری بیش از ۴۳ هزار افغان از ایران به افغانستان بازگشته‌اند که ۵۷ درصد آنها اخراج شده‌اند.
بر اساس آخرین خبرهای خبرگزاری باختر تحت کنترل حکومت طالبان، تنها روز جمعه ۳۵۵ خانواده از ایران و پاکستان به افغانستان بازگشته‌اند.
