حسیب‌الله ۳۴ ساله، باشندۀ ولایت کابل و یکی از نظامیان پیشین در حکومت جمهوری مخلوع بود که به گفتۀ خودش، حدود پانزده سال در صفوف نیروهای امنیتی وظیفه اجرا کرده است.
او که سرپرستی خانوادۀ شش نفری خود را به عهده دارد می‌گوید، یک سال قبل به دلیل مشکلات امنیتی افغانستان را به مقصد ایران ترک کرد و در این کشور هم با مشکلات اقتصادی و ترس از رد مرز شدن دست و پنجه نرم می‌کند:
"از یک طرف ظلم طالبان مرا به تنگ آورد، دو الی سه بار زندانی شدم، بسیار شکنجۀ سنگین شدم، مجبور شدم ترک وطن کنم، دوری از وطن مشکل است، از راه غیرقانونی به ایران آمدم، زن و اولادهایم آنجا باقی ماند، یازده روز را در راه قاچاقی سپری کردم، با ظلم، شکنجه و گرسنگی خود را به اینجا رساندم و در اینجا هم بسیار مشکلات است بالای مهاجرین."
حسیب‌الله می‌گوید، با توجه به کارهای شاقه‌ای که انجام می‌دهد، دستمزدش کم است و نمی‌تواند نیازهای اساسی‌اش را رفع کند:
"این حقوق را که ما می‌گیریم و کارهای شاقه را که انجام می‌دهیم برای ما بسنده نیست، خرچ و مصرف ما را پوره نمی‌کند، فامیل در آنجا بی‌سرپرست، خود ما اینجا آواره شدیم."
شاپور ۵۵ ساله، باشندۀ ولایت لوگر و یکی دیگر از نظامیان سابق نیز از مشکل مشابهی شکایت دارد.
او می‌گوید که ۳۲ سال به عنوان افسر در وزارت داخلۀ افغانستان کار کرده است.
شاپور به رادیو آزادی گفت که با حاکمیت دوبارۀ طالبان مجبور به ترک کشور شد و حالا در ایران مصروف کارهای شاقه است تا از این طریق نفقۀ خانوادۀ ۸ نفره‌اش را تأمین کند:
"بعد از این که حکومت جمهوریت سقوط کرد، از راه‌های مختلف و صعب‌العبور داخل ایران شدیم و از همان تاریخ تا فعلاً مصروف کار و بار در ایران هستم، بعضی روزها کار پیدا می‌شود، اما بعضی روزها نمی‌شود، زندگی همین قسم با مشکلات و چالش‌های فراوان به پیش می‌رود، اگر کار پیدا شد از همان امرار حیات می‌کنیم و اگر کار پیدا نشد مجبور استیم از افغانستان از اقارب پول می‌خواهیم که روان کنند."
شاپور یکی از نظامیان پیشین: با دشواری های فراوان خود را به ایران رساندم اما اینجا نیز با مشکلات فراوان مواجه هستم
با حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان در ۱۵ آگست ۲۰۲۱، بسیاری از نیروهای امنیتی پیشین افغان از کشور فرار کردند و به کشورهای دیگر از جمله ایران و پاکستان آواره شدند.
بر بنیاد آمارها، تا پیش از سقوط نظام جمهوری مخلوع، حدود ۳۵۰ هزار تن در صفوف نیروهای مسلح افغانستان خدمت می‌کردند.
شیرزی اسلام‌یار، یک تن از آگاهان امور نظامی هم می‌گوید، نظامیان پیشین در کشورهای همسایه با مشکلات مختلفی روبه‌رو اند و با گذشت هر روز، به مشکلات‌شان افزوده می‌شود.
او به رادیو آزادی گفت:
"نظامیانی که ما در افغانستان داشتیم از ناگزیری فرار کردند، به کشورهای همسایه همانند ایران و پاکستان، واقعاً ناراحت کننده است، از یک طرف به این کشورهایی که رفته اند زمینۀ کار برایشان مساعد نیست و اکثرشان از ناگزیری به کارهای شاقه رو آورده اند، با مزد بسیار اندک، در کنارش اینها مدارک ندارند، فرزندان‌شان در مکاتب و مدارس استخدام نمی‌شوند، زمینۀ درس و تعلیم برایشان مساعد نیست که آیندۀ بسیار تاریک در انتظارشان است."
به گفتۀ این آگاه نظامی، در بیست سال نظام جمهوری پیشین بالای نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان سرمایه‌گذاری هنگفتی صورت گرفت و حالا این همه هدر رفته است.
برخی از نظامیان پیشین افغان در کشورهای همسایه و در داخل افغانستان پیش از این هم از مشکلات مشابه و تهدیدات در داخل افغانستان شکایت کرده بودند.
اخیراً گزارش‌هایی هم از کشته شدن چندین نظامی پیشین افغان در پاکستان نشر شده است.
در تازه‌ترین مورد برات خان باختر، فرمانده امنیۀ پیشین ولسوالی متاخان پکتیا در نظام جمهوری پیشین در منطقۀ لورلای ایالت بلوچستان پاکستان کشته شد.
در کنار این با وجود اعلام عفو عمومی از سوی رهبر طالبان، بارها سازمان‌های بین‌المللی از جمله ملل متحد از ثبت صدها مورد نقض حقوق بشری نظامیان پیشین از جمله موردهای قتل، شکنجه و زندانی ساختن آنان از سوی طالبان گزارش داده اند.
با این وجود مقام‌های طالبان بارها مدعی شدند که متعهد به فرمان عفو عمومی رهبرشان هستند و این گونه گزارش‌ها را رد کرده اند.
