شماری از افغانهای مهاجر میگویند، اگر محدودیت‌ها بر زنان در افغانستان دور شود، آنان به گونۀ فوری به افغانستان باز می‌گردند.
مریم احمدی، یکی از دانشجویان افغان که در حال حاضر در پاکستان مهاجر است، به رادیو آزادی گفت:
"همین لحظه که وطنم آزاد شود من همین ثانیه طرف وطنم بر می‌گردم، در صورتی که برای من زمینۀ تحصیل، کار و امنیت فراهم شود، ما کسانی هستیم که وطن به ما نیاز دارد ما بخاطر زنده ماندن از افغانستان بیرون شدیم و امروز چنان محدودیت‌ها بر ما وضع شده که نمی‌توانیم به وطن خود برگردیم."
این درحالیست که کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان "یو، ان، اچ، سی، آر" می‌گوید، با آنکه پس از آگست ۲۰۲۱ درگیری و تلفات غیرنظامیان در افغانستان کاهش یافته، اما تداوم بی‌ثباتی با محدود کردن سیستماتیک حقوق بشر به ویژه حقوق زنان و دختران و همچنین مدافعان حقوق بشر، کارکنان رسانه‌ای و اقلیت‌های قومی شدت یافته است.
این موضوع در گزارش نهایی سال ۲۰۲۲ این کمیشنری در پیوند به طرح منطقه‌ای پاسخ به پناهندگان برای وضعیت افغانستان مطرح شده است.
این گزارش گفته که محدودیت‌های طالبان بر زنان در کنار تاثیر ناگوار بر زنان در داخل افغانستان به عنوانی مانعی برای برگشت داوطلبانۀ افغان‌هایی که در کشورهای همسایه بسر می‌برند، عمل کرده است.
در این گزارش با اشاره به اعمال محدودیت‌ها بر آموزش دختران بالاتر از صنف ششم و کار در سازمان‌های غیردولتی آمده که پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، توانایی زنان و دختران برای مشارکت در زندگی عمومی به تدریج از بین رفته است.
خدیجه محمدی: اکثریت افراد تحصیلکردۀ ما خانه‌نشین شده اند، بسیاری شان رفته مهاجرشده اند
در ادامه آمده که افغان‌ها با احتمال بازگشت به کشوری مواجه هستند که اعضای زن خانواده‌ها در آن به شدت مورد تبعیض قرار می‌گیرند.
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان به سوالات رادیو آزادی در این باره پاسخ نداد.
در همین حال شماری از مدافعان حقوق بشر وضعیت فعلی افغانستان را شکننده می‌خوانند و میگویند، تداوم آن به نفع هیچ کسی نیست.
خدیجه محمدی، و منیژه رامزی، دو تن از فعالان حقوق بشر به رادیو آزادی گفتند:
"اکثریت افراد تحصیلکردۀ ما خانه‌نشین شده اند، بسیاری شان رفته مهاجرشده اند، نیمی از جامعۀ ما کاملا فلج است، اگر حقوق بشری در افغانستان پیاده نشود نه تنها که شکننده است به حالت وخیم قرار دارد وضعیت روز به روز بحرانی‌تر و وخیم‌تر می‌شود، به امید این که جامعۀ جهانی در این مورد توجه داشته باشد."
"شکنندگی وضعیت از فرار مغزها، از مهاجرت‌های دسته جمعی مردم، از فقر و از نارضایتی مردم از وضعیت فعلی واضح و مشخص می‌شود شود، دولت سرپرست فعلی باید به خواسته‌های برحق مردم افغانستان و تقاضاهای جامعۀ جهانی پاسخ مثبت بدهد."
بر اساس گزارش "یو، ان، اچ، سی، آر" از سال ۲۰۲۱ میلادی به این سو ۱.۶ میلیون افغان به کشورهای همسایه رفته اند که شمار زیادی از آنان که به گونۀ غیرقانونی وارد این کشورها شده اند در معرض اخراج قرار دارند.
کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان تخمین زده که درسال ۲۰۲۲ حدود ۴۸۵۰۰۰ افغان از ایران و ۱۵۰۰۰ افغان بدون مدرک از پاکستان اخراج شده اند.
براساس این گزارش، با ادامۀ بدتر شدن وضعیت امنیتی، بشری، و اقتصادی در افغانستان، همراه با وضعیت دشوار کشورهای همسایه، روند مهاجرت افغان‌ها به سوی اروپا نیز افزایش قابل توجهی داشته است.
