روایات تلخی از زنده‎گی زنان خشونت دیده افغان

زنان خشونت دیده روایات تلخی از زنده‎گی دارند روایت‎های‎که نا گفته‎ها از صورت شان پیداست.

شماری از زنان قربانی خشونت که در خانه‎های امن بسر می‎برند، خواهان عدالت و به محاکمه کشانیده شدن عاملان خشونت در برابر زنان استند.

این زنان می‎گویند، سال‎هاست که عاملان خشونت در برابر آنان آزاد بسر می‎برند؛ اما بجای این‎که عدالت در برابر آنان تامین گردد، باید به خانه‎های امن پناه ببرند.

ما در این گزارش تلاش کردیم دریابیم این‎که این زنان چقدر از کارکرد نهادهای دولتی و خصوصی زیر نام دفاع از حقوق زنان خوشنود استند و چه اندازه عدالت در برابر آنان تامین شده‎است، برای دریافت این پاسخ سراغ زنانی را می‎گیریم که سال‎هاست در خانه‎های امن بسر می‎برند.

نرگس، زنی که شب و روز زنده‎گی اش پشت دیوارهای یکی از همین خانه‎های امن می‎گذرد، مسئولان نگهداری این زنان را به مشکل می‎شود راضی ساخت تا اجازه گفت و گو با یکی از زنان خشونت دیده را برای مان بدهند.

در هر قدمی که با نرگس می‎گذاریم، یکی از این مسئولین با ما است و آنچه برای آنان خوشایند نباشد، اجازه نمی‎دهد که این زنان در آن مورد حرفی به زبان آورند.

چیزی که از این زن قربانی خشونت می‎شنوم، این است که می‎گوید، از دولت راضی نیست، می‎گوید شوهرش که عامل خشونت در برابر وی بوده‎است، آزادانه گشت و گذار می‎کند.

او افزود:

"همیشه بر سرم ضربه می‎زدند و می‎گفتند که ترا دیوانه می‎سازیم، خشونت‎ها در برابرم روز تا روز بیشتر می‎شد، با کیبل، چوب و هر چه پیش می‎آمد مرا لت و کوب می‎کردند، سن ام بسیار خورد بود، بسیار از نظر جسمی و روحی شکسته بودم و اکنون مدت هفت سال است که در مرکز حمایوی هستم، تحمل ظلم را دیگر نداشتم، خواستم همین است کسانی‎که در برابر زنان ظلم می‎کنند، باید به جزای اعمال شان برسند."

سنگسار، بریده شدن بینی و گوش‎ها، تجاوز جنسی و یا هم به گلوله بستن زنان از خشونت‎های بوده‎اند که در سال‎های پسین از بسیاری آن‎ها در گوشه گوشه کشور قربانی گرفته‎است.

در کنار این، در بد دادن، ازدواج‎های اجباری و زیر سن و محکمه صحرایی نیز از دیگر خشونت‎های در برابر زنان افغان در این همه سال‎ها بوده‎است.

آنچه که پیوسته نهادهای دفاع از حقوق زنان از یکی از عوامل خشونت در برابر زنان یاد می‎کند، همانا بیسوادی در برخی از خانواده‎ها است.

اما من با خانمی در این گزارش نیز سخن می‎زنم که عمری آموخته‎است و اکنون پشت دیوارهای یکی از خانه‎های امن نفس می‎کشد.

مریم، پس از فراغت از پوهنحی طب کابل در یکی از شفاخانه‎ها کار میکرده‎است:

"شوهرم مرا سلب و ظیفه کرد، بلاخره کم کم نفقه مرا نمی‎داد، در برابرم بی توجهی می‎کرد، یک شخص عیاش بود و اما برای من که خدمت می‎کردم حق کار کردن نمی‎داد، به لت و کوب ام می‎پرداخت و حتا هنگامی که مراجعه کردم، آثار لت و کوب در بدنم بود، حال آزاد بسر می‎برد، خانم دیگر گرفته و من اینجا با پنج اولادم بسر می‎برم، در حالی‎که گنهکار است، من باید پنهان باشم چرا عدالت نیست."

هرچند در سال‎های پسین دیده می‎شود که در زنده‎گی زنان تغییراتی پدید آمده‎است؛ اما هستند زنانی که هنوز با رفتارهای برده گونه روبه رو استند، هنوز در باره حق و حقوق شان چیزی نمی‎دانند.

شماری از نماینده‎گان مردم در ولسی جرگه می‎گویند، کار چندانی از سوی نهادهای مربوط و وزارت زنان در این زمینه محسوس و ملموس نبوده‎است و بیشتر این نهادها با بهره گیری از نام زنان خشونت دیده مصروف حیف و میل کمک‎های پولی هنگفت بوده‎اند.

اما راستی نهادهای دفاع از حقوق زنان برای کاهش پدیده خشونت در برابر زنان چه کارکردها و برنامه‎های داشته‎اند؟

زرقا یفتلی رئیس نهاد تحقیقاتی زنان و کودکان ادامه فرهنگ معافیت از مجازات عاملان خشونت در برابر زنان را یکی از علت‎های افزایش خشونت در برابر زنان می‎خواند می‎گوید این چالش تلاش‎ها را در این زمینه زیر پرسش برده‎است.

وی فساد در نهادهای عدلی و قضایی و عدم اراده برای به محاکمه کشانیدن عاملان خشونت در برابر زنان را یکی از همین چالش‎ها می‎خواند.

وی افزود:

"معافیت از مجازات سبب شده‎است که امروز خشونت بلند برود و مردی که زن را مورد خشونت قرار می‎دهد و قانون بالای آن تطبیق نمی‎گردد، طبعاً برای دیگران نیز انگیزه می‎دهد که اگر من هم دست به خشونت بزنم، کدام سند حقوقی وجود ندارد که مطابق آن مجازات شوم، و این زهنیت اِعمال خشونت را افزایش می‎دهد."

از سوی دیگر، کمیسیون مستقل حقوق بشر می‎گوید ضعف حاکمیت قانون سبب شده است که تلاش برای کاهش خشونت در برابر زنان بجایی نرسد.

بلال صدیقی سخنگوی این کمیسیون می‎گوید، در شش ماه سال روان بیشتر از ۲۲۰۰ مورد خشونت در برابر زنان را ثبت کرده‎اند؛ اما عاملان خشونت‎ها هنوز با وجود تلاش‎های آنان آزاد به سر می‎برند.

او افزود:

"وضعیت هنوز هم نگران کننده‎است، تاسف بار است، هنوز هم زنان قربانی خشونت هستند و امیدواریم که نهادهای مربوط وزارت‎های سکتوری اقدامات موثری را در این زمینه انجام دهند، فقر اقتصادی، نا امنی‎ها و ضعف حاکمیت قانون تاثیر مستقیمی به افزایش خشونت در برابر زنان داشته‎است."

با این همه، من چند روز به گونه مکرر با سخنگویان ستره محکمه و لوی سارنوالی به تماس شدم؛ اما هیچ یک آنان حاضر نیستند به این انتقادها پاسخ دهند.

در این میان، مشاور ارشد رئیس جمهور در امور زنان به رادیو آزادی می‎گوید، طرح همه جانبه را بخاطر چگونگی کاهش و پایان خشونت در برابر زنان ساخته‎است.

گلالی اچکزی می‎گوید:

"در این طرح این‎که چه مشکلاتی وجود دارد و چه باید کرد، بسیار نظر جدی به ابعاد مختلف خشونت در برابر زنان نظر انداز شده‎است، امیدواری داریم، این طرح را به رئیس جمهور سپرده‎ام و رئیس جمهور باید به نهادهای مربوط هدایت دهد که برای عملی شدن این طرح اقدام کنند."

اچکزی تاکید می‎ورزد که برای پایان خشونت در برابر زنان کاری محسوس نبوده‎است و اقدام برای کاهش این پدیده نباید به شعارها خلاصه گردد.

این‎که این طرح و تلاش های که از آن سخن زده می‎شود، چه پیمانه عملی خواهد بود و به خشونت در برابر زنان پایان خواهد داد، مریم کوفی یکی از نماینده‎گان مردم در ولسی جرگه می‎گوید، به اراده دولت، نهادهای مربوط و وزارت زنان بر می‎گردد که چه پیمانه در این باره صادقت دارند.

اما، وزارت زنان مانند همیش می‎گوید، کار آنان پالیسی سازی است.

سپوژمی وردک معین این وزارت یکی از علت‎های بروز و ادامه خشونت در یک خانواده را در کنار فقر و بیسوادی، عدم آگهی شماری از خانواده‎ها از آموزه‎های اسلام می‎خواند و به همکاری وزارت حج و اوقاف در آگهی دهی خانواده‎ها تاکید می‎ورزد.

اما با این همه، کارکرد خود این وزارت در این زمینه نیز زیر پرسش است.

عبدالعزیز عزیزی مشاور ارشد در بخش مطالعات و تحقیقات وزارت حج نیز می‎گوید:

"وزارت امور زنان با وجودی‎که یک قسمتی کاری را هم دارد؛ اما هیچ کدامش نتوانسته‎اند وظایف خود را انجام دهند، همکاری کند، راه‎های تطبیق عدالت را بگویند که این گونه است ما می‎توانیم که بگویم چقدر برابر با اصول اسلام است و ما چقدر می‎توانیم تطبیق کنیم، این مشکلات ایجاب تعقیب بیشتر را دارد، وقتی ما این آمار خشونت را داریم، باید آن را تقسیم کنیم تا دریابیم که این خشونت از چه رو رخ داده‎است، وزارت امور زنان باید بگوید که وزارت حج و اوقاف درکدام مورد آماده‎گی اش را بگیرد و مبارزه شود."

عزیزی می‎گوید، برای کاهش خشونت در برابر زنان نباید به برگزاری کنفرانس‎ها، مجالس و کارهای مقطعه یی خلاصه شود.

وی به هماهنگی میان وزارت‎ها، تلاش از سوی وزارت امور زنان، دریافت راه‎های حل و تطبیق عدالت به گونه جدی در برابر زنان خشونت دیده تاکید می‎ورزد.

گزارش: نظیفه محبوبی