قوماندان سابق فرماندهی مرکزی ایالات متحدۀ امریکا (سنتکام) میگوید، توافقنامۀ دوحه "میکانیزم عملیاتی" بود که سبب فروپاشی نظام جمهوری پیشین افغانستان شد.
فرانک مکنزی، این جنرال بازنشسته در مصاحبه با تلویزیون "سی بی اس نیوز" که به روز یکشنبه پخش شد، مدعی شد که واشنگتن در توافقنامهٔ دوحه با طالبان "بدترین اشتباهات را در مذاکرات" مرتکب شد.
او که در آن زمان طرح خروج امریکا از افغانستان را اجرا و اعلام کرد، افزود که اشتباه کاخ سفید این بود که این توافقنامه را به عنوان جدول زمانی برای خروج نیروهایش از افغانستان تلقی کرد.
مکنزی میگوید، روندی در توافقنامۀ صلح دوحه وجود داشت که در صورت رعایت آن، طالبان باید اقدامات خاصی را در عوض خروج نیروها انجام میدادند، اما امریکا این درخواست را نداشت:
"توافق دوحه مکانیزم عملیاتی بود که افغانستان را کشت، حکومت افغانستان را نابود کرد، چون دیدند که ما مشتاقیم کشور را بدون در نظر گرفتن هزینه ترک کنیم و من فکر میکنم این یک مورد مهم تضعیف کننده برای حکومت افغانستان بود."
این درحالیست که پیش از این بارها مقامهای امریکایی از نحوۀ خروج امریکا از افغانستان و توافقنامۀ دوحه با طالبان از امریکا انتقاد کرده اند.
اما جوبایدن، رئیس جمهور امریکا بارها از تصمیم ادارهاش برای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان دفاع کرده و گفته که توافقنامۀ دوحه در دورۀ ریاست جمهوری دونالد ترامپ، امضا شده و دولت او با یک معاملۀ انجام شده مواجه بود.
اما برخی از آگاهان سیاسی نیز توافقنامۀ دوحه را اشتباه عنوان میکنند و میگویند، این اظهارات مکنزی را ناوقت است و سودی به حال مردم افغانستان ندارد.
ویس ناصری، یکی از این آگاهان به رادیو آزادی گفت:
"آقای مکنزی بجای اظهارات امروز و ندامتها باید همان روز تصمیم میگرفت و شجاعانه و آگاهانه اوضاع را بررسی میکرد و انتقاد میکرد، این عمل مکنزی باعث این میشد که مقامهای مسئول امریکا این تصمیم نابخردانه را نمیگرفتند، امروز هیچ دردی را دوا نمیکند و هیچ تصمیم برای برگشتاندن آن گرفته نمیتوانند."
اما آیا ایالات متحدۀ امریکا در پی تغییر وضعیت در افغانستان است؟
ذاکرحسین ارشاد، دیگر آگاه سیاسی باور دارد که نشانههای این که امریکاییها عزمی برای جبران این مسأله داشته باشد، به گونۀ جدی دیده نمیشود:
"اما این که فعلا امریکا چقدر علاقمندی برای جبران این کار دارد خیلی تردیدهای زیادی ممکن وجود داشته باشد و این که در حال حاضر یک نگاه غالب در امریکا برای جبران این سخن و این تصمیم باشد حد اقل نشانههای آن به صورت جدی دیده نمیشود."
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان بارها گفته که به توافقنامۀ دوحه عمل کرده اند و مطابق آن تهدیدی از افغانستان متوجه هیچ کشوری نخواهد بود.
بر اساس این توافقنامه، آیندۀ افغانستان باید در جریان مذاکرات بینالافغانی میان هیئت نظام جمهوری مخلوع افغانستان و طالبان تعیین میشد، اما گفتگوها در این مورد نه تنها نتیجه نداد، بلکه جنگ شدت گرفت و سرانجام در ۱۵ آگست ۲۰۲۱ بار دیگر طالبان کنترل افغانستان را بدست گرفتند.
توافقنامۀ دوحه در ۲۹ فبروری ۲۰۲۰ توسط زلمی خلیلزاد، نمایندۀ ویژۀ پیشین وزارت خارجۀ امریکا در امور صلح افغانستان و ملا عبدالغنی برادر، رئیس دفتر سیاسی آن زمان طالبان در قطر امضا شد.