سه رسانه بریتانوی در یک گزارش مشترک تحقیقی گفته اند که در نتیجه امتناع بریتانیا از کمک به نیروهای خاص اردوی ملی پیشین و همکاران سابق این کشور و عدم همکاری با آن‌ها، شماری از این سربازان از سوی طالبان شکنجه یا کشته شده‌اند.
نویسنده‌گان این گزارش مستند تحقیقی اسکای‌نیوز، اندپندنت و لایت‌هاوس ریپورتز ۲۴ این‌چنین موارد را پیگیری، مستند و تأیید کرده‌اند. آن‌چه طالبان همواره رد کرده‌اند.
در این گزارش که روز چهارشنبه منتشر شده، آمده که برخی از این سربازان نتوانسته اند به کشورهای دیگر فرار کنند و بسیاری از آن‌ها هنوز در افغانستان هستند.
گزارش این سه رسانه بریتانوی می‌افزاید که وضعیت دشواری که این سربازان با آن روبه‌رو هستند نشان‌دهنده شکست حکومت بریتانیا در اجرای وعده‌ها و تعهداتی است که به این سربازان داده بود.
اندپندنت، لایت‌هاوس ریپورتز و اسکای‌نیوز صدها سند و عکس را ازین سربازان به دست آورده اند که برای اثبات همکاری خود با ارتش بریتانیا به وزارت دفاع ارسال کرده‌اند.
وزارت دفاع بریتانیا در توجیه رد درخواست این نیروها گفته، به دلیل این‌که از طریق وزارت داخله حکومت پیشین استخدام شده بودند در طرح انتقال و جابه‌جایی افغان‌ها به این کشور شامل نمی‌شوند.
تعدادی از سربازان اردوی ملی پیشین افغانستان
اما گزارش بر اساس تحقیقات انجام شده نوشته که در واقعیت، این سربازان به گونه نزدیک و به صورت مشارکتی با نیروهای بریتانیایی کار می‌کردند و تا روزهای پایانی مأموریت نیروهای بریتانوی حتی تا هنگام تخلیه کارمندان در میدان هوایی کابل به همکاری با نیروهای بریتانیایی ادامه داده‌اند.
در این حال یک افسر قطعات خاص امنیت ملی جمهوری پیشین که در ایران بسر می‌برد و بخاطر حساسیت موضوع نخواست نام‌اش در گزارش گرفته شود به رادیو آزادی می‌گوید است که حدود دو سال منتظر انتقال به بریتانیا بود، اما اخیراً به او پاسخ رد داده شده است:
"چندی پیش من ایمیلی را از طرف دولت بریتانیا دریافت کردم، مطلبی را که نوشته بودند این بود که شما مستقیم از طرف دولت بریتانیا استخدام نشده اید، بناً ما نمی‌توانیم شما را انتقال بدهیم، آیا ما که در ۲۰ سال مطابق منافع افغانستان و بریتانیا دوشا دوش شما وظیفه اجرا کردیم برای شما [بریتانیا] که حامی حقوق بشر هستید و رسم رفاقت می‌زیبد که امروز این پیام را برای ما می‌دهید."
جنرال فرید احمدی قوماندان عمومی قول اردوی خاص کوماندو در نظام پیشین افغانستان٬ می‌گوید که در حال حاضر زنده‌گی نظامیان پیشین به ویژه بیش از ۳۸ هزار نیروی قطعات خاص که مستقیاً با نیروهای بریتانیایی و امریکایی مشارکت عملیاتی داشتند، با تهدید روبه‌رو است.
او در صحبت با رادیو آزادی گفت صدها تن این نیروها در دو سال گذشته کشته شده، مورد شکنجه قرار گرفته و یا در قید طالبان اند:
"چون طالبان هم مشروعیت داخلی ندارند و هم جامعه جهانی آن‌ها را به رسمیت نمی‌شناسد به هیچ‌کس و نهاد بین‌المللی پاسخ‌گو نیستند، راه حل این است که ملل متحد و کشورهای مانند امریکا و بریتانیا به قول و وعده خود به مردم افغانستان خصوصاً به نظامیان پیشین که ۲۰ سال با آن‌ها یکجا مبارزه کردند توجه جدی بکنند."
جنرال اجمل عمر شینواری سخنگوی نیروهای مسلح در نظام جمهوریت
از سوی دیگر جنرال اجمل عمر شینواری سخنگوی نیروهای مسلح در نظام جمهوریت سابق افغانستان در صحبت با رادیو آزادی می‌گوید، با آن‌که نظامیان پیشین در خطر اند، اما تنها بیرون ساختن نظامیان پیشین یک راه حل نیست:
"ما مطلقاً این راپور را تأیید می‌کنیم، اما آمار و ارقام بیشتر از این است که این‌ها گفته اند. راه حل تنها بیرون کشیدن نظامیان نیست، بهتر این است که بالای سرنوشت تمام مردم افغانستان به خصوص نظامیان افغانستان جامعه بین‌المللی و ممالک منطقه تصمیم بگیرند و مشکل افغانستان را در اولویت قرار دهند."
این درحالی‌ست که دفتر معاونیت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) حدود دو نیم ماه قبل در گزارش خود گفته بود که پس از به قدرت رسیدن مجدد طالبان، بیش از ۸۰۰ کارمند نظام جمهوری قبلی و نیروهای امنیتی و دفاعی کشته، شکنجه، ناپدید یا دستگیر شده‌اند.
اما ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان این گزارش را تکذیب کرد و از حمایت از حقوق بشر در افغانستان اطمینان داد.
خواستیم در مورد گزارش تحقیقی رسانه‌های بریتانوی نظر بلال کریمی معاون سخنگوی طالبان را داشته باشیم، به پرسش‌های رادیو آزادی در این مورد پاسخ نداد، طالبان اما همواره تأکید کرده‌اند که عفو عمومی حکومت آن‌ها به گونۀ کامل عملی شده و پا برجا است.