بدخشان سالها شاهد کشت گستردۀ کوکنار بوده است، اما حالا خبر از پروژۀ تازه کشت بدیل میرسد. مقامات محلی طالبان میگویند هدف، راهی برای تغییر معیشت کشاورزان است.
عبدالکبیر، کشاورز ۶۱ ساله در ولسوالی درایم بدخشان، از توزیع نهال گیاه هنگ به برخی از دهقانان محلی استقبال میکند.
هنگ یا انغوزه معمولاً به صورت بته رشد میکند. دهقانان محلی میگویند که این گیاه بوی بد دارد و حاصل آن به صورت شیره گردآوری میشود.
عبدالکبیر منتظر دریافت این نهالها است. او به رادیو آزادی میگوید:
«در همین قریۀ خود ما در حدود چهل نفر از همو هنگ توزیع کردند. به ما هم سهم دادند. کم و بیش گندم زراعت هم یک مقدار دادند و یک مقداری هم به مردم وعده کردند که باید بدهند، که تا هنوز توزیع نکردهاند. هنگ را آوردند و توزیع کردند. پروژههای عامالمنفعه باید باشد که مردم مصروف شوند، بندهای آبگردان و جویهای مردم ترمیم شود و سرکها ترمیم شود و کارهایی شود که مردم هم مصروف شوند.»
اما عبدالغفور، کشاورز جوان در ولسوالی ارگو، از این اقدام تازه چندان خوشحال به نظر نمیرسد.
او شک دارد که سودآوری هنگ مانند کوکنار باشد:
«اگر هنگ عاید داشته باشد و به دهاقین واقعی داده شود، دیگر نیازی به کشت کوکنار نیست. ولی متأسفانه این نهالها به کسانی که به دولت نزدیک هستند، میرسد.»
احسانالله سراجی، آمر امور زراعتی ریاست زراعت حکومت طالبان در بدخشان، به رادیو آزادی میگوید که هدف اصلی این پروژه، ترویج هنگ بهعنوان بدیلی برای کوکنار و بهبود معیشت کشاورزان است:
«هدف کلی پروژه این است که بدیل کشت کوکنار و تغییر در معیشت دهقان بهوجود بیاید از طریق معرفی نباتات. دهقان بفهمد که بدیلی است و میتواند که از زمین خود حاصل بیشتری بهدست بیاورد. در سایر ولسوالیهایی که کشت کوکنار در آنجا صورت میگرفت، ما بتوانیم که تکنولوژی جدید کشت را آنجا معرفی کنیم تا دهاقین بتوانند سطح حاصلدهی بهتری داشته باشند.»
مقامات محلی طالبان در بدخشان میگویند که قرار است برای صدها دهقان بدخشانی بیش از یک میلیون اصله نهال هنگ از سوی نهادهای خارجی توزیع شود.
احمد رشاد رازبان، کارشناس زراعتی، باور دارد که کشت هنگ باید با تدابیر بیشتری همراه شود. او چنین پیشنهاد میکند:
«حکومت باید در کنار کشت هنگ، تخم گندم اصلاحشده نیز توزیع کند. دهاقین باید مطمئن شوند که در کنار هنگ، از زمینهایشان برای کشت گندم نیز بهرهبرداری کنند.»
تابستان امسال، تلاشهای طالبان برای نابودی مزارع کوکنار در برخی از مناطق بدخشان، از جمله ولسوالیهای ارگو و درایم، با مقاومت دهاقین روبهرو شد که در نتیجۀ درگیری میان دهقانان این ولسوالیها و نیروهای طالبان، دو دهقان در ولسوالی ارگو و یک دهقان در ولسوالی درایم کشته شدند و دهها تن از معترضان زخم برداشتند.
ناظران به این باور اند که با وجود پروژههای جدید، به نظر میرسد که راه درازی برای تغییر معیشت کشاورزان در جهت مثبت در پیش است.