مرکز خبرنگاران افغانستان می گوید یکی از نشانههای شدیدتر شدن پالیسی طالبان در برخورد با رسانهها و خبرنگاران آزاد در ۱۲ ماه که گذشت، ادامۀ صدور دستورالعملهای تازۀ رسانهای بوده است.
این مرکز در گزارش اخیر خود که روزسه شنبه(۱۳ اگست) منتشر شده گفته، با آنکه قانون رسانهها در افغانستان صرف در حرف، اجرایی بوده، اما جز در موارد انتخابی از جمله بخاطر قانونی جلوه دادن کمیسیون رسیدگی به شکایات و تخلفات رسانهای، مورد استفاده قرار نگرفته است.
در گزارش گفته شده که در دوازده ماه گذشته، طالبان حداقل سه دستورالعمل تازهی رسانهای صادر کرده اند که شامل چگونگی استفاده از زبان و کاربرد واژهها، ممنوع ساختن عکاسی و فلمبرداری نشستهای رسمی و غیر رسمی مسؤلان محلی در قندهار و ممنوع شدن تماس هایی تلیفونی دختران با رادیوها و تلویزیونها در ولایت خوست بوده است.
حامد عبیدی، مسئول سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان می گوید که سه سال گذشته ثابت کرد که طالبان به آزادی رسانه ها پایبند نیستند:
"در سه سال پسین دیده شد که طالبان به ارزش های آزادی بیان و حق دسترسی به اطلاعات که یک حق شهروندیست، اصلاً باور ندارند و هر از گاهی محدویت وضع می کنند و این حق را از مردم افغانستان می گیرند. "
در سومین سال حاکمیت طالبان در افغانستان ۱۸۱ مورد برخورد با رسانه ها و خبرنگاران به شمول بازداشت ها و تهدید ها ثبت شده است
طالبان در سالهای اول و دوم زمامداری دوباره بر افغانستان، حداقل۱۴ دستورالعمل را به رسانهها و خبرنگاران ابلاغ کرده و از هیچگونه فشاری برای اجرایی ساختن آنها نیز خودداری نکرده اند.
مرکز خبرنگاران افغانستان می گوید که در سال سوم زمامداری طالبان، ۱۸۱ مورد نقض آزادی رسانهها و خبرنگاران را که شامل تهدید و دستگیری می شود را ثبت کرده، اما طی این مدت، از هیچ رویداد حمله هدفمند بر خبرنگاران و رسانهها و یا آسیب قصدی به خبرنگاران، گزارش داده نشده است.
سومین سال زمامداری طالبان بر افغانستان، با فرمان و رهنمود تازۀ ملا هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان برای سخنگویان این گروه نیز به همراه بوده است.
در این فرمان که در چهاردهم اسد برای نشر در جریده رسمی صادر شده و یک نسخه آن به دسترس رادیو آزادی قرار گرفته، گفته شده که سخنگوی طالبان باید صرف اعلامیههایی مقام رهبری این گروه را نشر کنند و از ابراز نظر در مسائل سیاسی و اجتماعی که موقف حکومت طالبان در مورد آن روشن نیست، خودداری کنند.
ضیا بومیا رئیس سازمان رسانه هایی آسیای جنوبی(سفما) می گوید که با این فرمان تازه سخنگویان طالبان با محدویت هایی مواجه شدند که قبلاً خود بر خبرنگاران و کارمندان رسانه ها وضع کرده بودند:
"حالا سخنگویان ادارۀ حاکم با در نظر داشت دستورالعمل که رهبری طالبان لازم می داند در رسانه ها حاضر خواهند شد، در غیر آن حق ندارند به رسانه های چیزی بگوبند، یا حاضر شوند. از این مشخص می شود که قبلاً دفاتر سخنگویان ادارۀ حاکم در موقف قبلی رسانه ها واقع شدند که محدویت ها بر آنها وضع شده بود. مشخص نیست که وضعیت فعلی رسانه ها چگونه خواهد شد، یعنی بدتر از قبل با محدویت های بیشتر، نامشخص و نامعلوم مواجه گردیده اند."
در فرمان تازۀ ملا هبتالله آخندزاده تاکید شده که سخنگویان طالبان مکلف اند تا اهداف، پالیسی، فعالیتها و دستاوردهای این گروه را نشر کنند و فعالیت سخنگویان وزارت ها تنها به کارکرد نهادهاد هایشان محدود بوده و قبل از نشر اعلامیه ها، باید از مقام وزارت مربوط اجازه بگیرند.
پس از تسلط دوبارۀ طالبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱ میلادی خبرنگاران و جامعه رسانهای افغانستان با سرکوب، وضع محدودیت هایی پیهم و فشارهایی در حال افزایش رو به رو بوده اند، اما به نظر می رسد که فرمان تازه ملاهیبت الله اخند زاده، دسترسی به اطلاعات را بیشتر از این هم محدودتر سازد.