شماری از زنان و دختران در افغانستان میگویند، به دلیل مشکلات اقتصادی نمیتوانند در دورۀ عادت ماهانه یا پریود خود نوار بهداشتی (کوتکس) خریداری کنند.
شماری از آنان در ولایتهای مختلف افغانستان در صحبت با رادیو آزادی گفتند، به این ضرورت اساسی دسترسی ندارند. آنان میگویند که بیشتر خانوادهها به دلیل ضعف اقتصادی نمیتوانند به این مشکل رسیدهگی کنند.
یک بانو در شهر کابل که نخواست در گزارش از او نام برده شود، به رادیو آزادی گفت:
"فعلاً که در افغانستان مشکلات اقتصادی بسیار زیاد است، بانوان نمیتوانند نوارهای بهداشتی را که برای این دوره لازم است، خریداری کنند."
مژگان امینی، باشندۀ ولایت لوگر و مادر سه فرزند هم میگوید که خانوادهها نمیتوانند نیازهای دختران خود را در این زمینه تأمین کنند:
"اکنون که در افغانستان بحران اقتصادی وجود دارد، بیشتر دختران و یا خانوادههایشان نمیتوانند نوار بهداشتی (کوتکس) را در دورۀ قاعدگی بخرند، در عوض از پارچهها و تکهها استفاده میکنند که این خود سبب میشود آنان به صورت درست حفظالصحۀ خود را مراعات نتوانند."
این دختران و زنان میگویند که هر ماه حداقل به دو بسته کوتکس نیاز دارند. کارمندان برخی از دواخانههای شهر کابل میگویند که زنان و دختران مانند گذشته برای خرید این محصول بهداشتی به آنان مراجعه نمیکنند.
خان محمد ستانکزی، فارمسست یک دواخانه در کابل، در مورد نرخ نوار بهداشتی به رادیو آزادی گفت: "یک رقم بستۀ کوتکس شانزده دانهای است که ۳۰ افغانی قیمت دارد، نرخ نوع دیگر آن ۴۰ افغانی است و یکی دیگر آن که ساخت ترکیه است ۶۰ افغانی به فروش میرسد."
از سوی هم، عادت ماهوار یا قاعدگی در بیشتر نقاط افغانستان تابو یا تقریباً شرمآور تلقی میشود و بیشتر دختران و زنان از صحبت در مورد آن اجتناب میکنند و چون این روند طبیعی شرمآور تلقی میشود، بیشتر دختران هیچ اطلاعی از آن ندارند.
یکی از بانوان ساکن ولایت میدان وردک که نمیخواهد نامش در این گزارش منتشر شود، در این باره به رادیو آزادی گفت: "وقتی برای اولین بار پریود شدم، قبلاً چیزی در مورد آن نمیدانستم، حتی خیلی ترسیده بودم، سپس به مادرم گفتم بعد از آن، مادرم به من گفت که این طبیعی است و هر ماه با آن روبهرو خواهم شد."
عادت ماهوار یا پریود معمولاً در نزد همه دختران و زنان پس از سن بلوغ هر ماه رخ میدهد. به گفتۀ متخصصان امراض نسایی و ولادی، قاعدگی در دختران بین ۱۳ تا ۱۶ سالگی شروع میشود و تا حدود ۵۰ سالگی ادامه مییابد و هر ۲۸ روز یکبار اتفاق میافتد. مدت خونریزی قاعدگی معمولاً ۳ روز تا ۸ روز طول میکشد. داکتران این دوره را یک دورۀ مهم جسمی و روحی برای زنان از نظر سلامتی مینامند.
نجمالسما شفاجو، متخصص امراض نسایی و ولادی در گفتوگو با رادیو آزادی در بارۀ مشکلات و نگرانیهای دختران از عدم دسترسی به محصولات بهداشتی مرتبط به این دوره به دلیل شرایط اقتصادی گفت:
"اگر وضع اقتصادی دختران خوب نیست و نمیتوانند کوتکس بخرند، باید از تکههای نخی استفاده کنند، این تکهها را با آب صابون ویا پودر بشویند، خشک کنند و بعد در آفتاب بگذارند و پشت و جلوی آن را اوتو بکشند. اگر برق ندارند، میتوانند میکروبهای آن را با حرارت تنور یا دیگدان از بین ببرند."
داکتر نوریه مشکل، یکی دیگر از متخصصان امراض نسایی و ولادی به رادیو آزادی گفت، اگر در این مدت به نکات بهداشتی توجه نشود، سبب ایجاد بیماریهای خطرناک خواهد شد:
"در صورت عدم رعایت بهداشت ممکن است در آینده با مشکلاتی مانند التهاب رحم و نفیرهها مواجه شوند که حتی منجر به مسدود شدن نفیرهها و ناباروری و در برخی موارد باعث التهاب در مثانه میشود."
این در حالیست که در سالهای اخیر حکومت جمهوری مخلوع، وزارتهای صحت عامه و معارف افغانستان با راهاندازی کمپاینهای مختلف به گونۀ مشترک در مورد عادت قاعدگی به دختران اطلاعرسانی میکردند، اما اکنون نگرانیها از نبود این گونه آگاهیدهی به دلیل بسته بودن مکاتب بالاتر از صنف ششم در این زمینه بیشتر شده است.