فاطمۀ ۳۵ سالۀ ساکن ولایت بلخ است. او مبتلا به آلبینیسم یا زالی است، آنچه که سبب شده، وی زندگی پر از درد و رنج داشته باشد.
در افغانستان با توجه به صورت ظاهری فرد و زردی موها و پوست بدن، مردم عام آن را به نام « خدری» نیز یاد میکنند.
فاطمه میگوید، به علت بیرنگ بودن جلد، مو، مژه و ابروهایش همیشه با رفتار نادرست از سوی اجتماع مواجه شده و مجبور بوده از سن ۱۰ سالگی تا حال موهایش را رنگ کند و با قلم ابرو و ریمل، رنگ ابروها و مژههایش را تغییر دهد.
فاطمه به رادیو آزادی میگوید، استفادۀ بیش از حد از ریمل بیکیفیت دید چشمهایش را ضعیف کردهاست:
"بعضی میگویند چرا سرش این قسم است، چشماش چی قسم است، این چی قسم معلوم میشود، همی به انسان رنج است، مجبور هستیم از این چیزها استفاده کنیم که کس سر ما نفهمد و به چشمهایم به خاطر همی لوازم آرایشی مشکل پیش شده، چشمم آب میزند، درد میکند، اما مجبور هستم استفاده کنم."
بهگفتهٔ فاطمه، پوست او نیز بسیار حساس است و با قرار گرفتن در معرض آفتاب، دچار سرخی و شاریدگی میشود.
زبیر ۱۵ ساله، باشندهٔ کابل نیز به بیماری زالی مبتلا است.
زبیر صنف دهم مکتب است و هرچند بهگفتهٔ خودش از شاگردان ناب و در گروپ الف مکتب است، اما او خاطرهٔ خوشی از هر روز رفتن به مکتب ندارد، زیرا به گفتهاش، همواره مورد آزار و اذیت از سوی همصنفیهایش قرار میگیرد.
او به رادیو آزادی گفت:
"رفتارشان غیرعادی است، زیاد به من نگاه میکنند و گپای غیرمحترمانه برم میگویند، گاهی امریکایی میگویند، گاهی شوروی میگویند یا میگویند از طیاره افتادی هیچ وقت یادم نمیرود بسیار سرم بد میخورد، همصنفیهایم زیاد دوست ندارند همراه من بگردند، تنها یک دوست دارم."
به افراد دارای رنگ و پوست زردگونه در افغانستان، خدری نیز میگویند
افرادی که آلبینیسم دارند، به نام "خدری" نیز در میان مردم افغانستان یاد میشوند.
زبیر از اجتماع و همسن و سالهایش میخواهد که با او مانند دیگر افراد جامعه رفتار شود و بهعنوان یک انسان کامل و بینقص دیده شود.
یک تن از این افراد به شرط نشر نشدن نام و صدایش به رادیو آزادی گفت، بهخاطر داشتن آلبینیسم نامزدش از او جدا شده که این کار سبب رنجش خاطر و افسردگی شدید در او شده است.
بهاوالدین بقایی، یک تن از جامعهشناسان به رادیو آزادی میگوید، رفتار نامناسب اطرافیان در برابر این افراد آنها را افسرده و از جامعه دور میکند:
"کسانیکه دچار آلبینیسم هستند از لحاظ اجتماعی به نحوی مورد کمبینی افراد و رفتار نامناسب قرار میگیرند که همین کمبینی سبب میشود که خود را از جامعه کمتر از دیگران فکر کند و افسرده میشوند، منزوی میشوند، افراد جامعه باید آنها را مانند افراد دیگر دوست داشته باشند و عادی رفتار کنند."
از سوی هم داکتر متین صافی، در مورد افراد که دچار آلبینیسم هستند به رادیو آزادی گفت:
"این بیمارها که کدام کمبود دیگر ندارند، مانند افراد دیگر همه امورات زندگیشان را پیش میبرند، به هیمن خاطر باید در جامعه در شمول افراد داری حقوق مساوی شناخته شود، آنها اصلاً بیمار هم نیستند، تنها در نتیجهٔ کمبود ویتامین میلانین جلد و مویشان سفید است، هرچند در افغانستان افراد زیادی نداریم، اما آنها بیمار نیستند و باید مانند فرد سالم با آنها رفتار شود."
بر اساس گزارشها، آلبینیسم یا زالی یک اختلال ژنتیکی نادر است که در آن فرد با مقدار معمول رنگدانه ملانین متولد نمیشوید. ملانین یک ماده کیمیاوی در بدن فرد است که رنگ پوست، مو و چشم او را تعیین میکند. اکثر افراد مبتلا به آلبینیسم دارای پوست، مو و چشمهای بسیار کم رنگ هستند.
گفته میشود که این اختلال در میان پسران بیشتر شایع است.