هشتم مارچ روزجهانی زن و نزدیک شدن سال جدید تعلیمی درافغانستان امسال درحالی فرا رسید که میلیون ها دختر ازتقریبا دو نیم سال به این سو زنگ آغاز سال تعلیمی را درمکتب نشنیده اند.
دختران وزنان بازمانده از آموزش وتحصیل دچار مشکلات روانی ونسبت به آینده نا امید شده اند.
یک مادر درولایت خوست که نمی خواهد نامش درگزارش ذکر شود وما هم بدلایل امنیتی صدای وی را در گزارش رادیویی تغییر داده ایم از ابتلای دختر پانزده ساله خود به مشکلات روانی حکایت میکند.
وی میگوید دخترش بعد از آن به مشکلات روانی دچار شد که با سقوط شهر خوست بدست طالبان ، افراد مسلح دروازهٔ مکتب وی را مسدود کردند:
" اکنون وضعیت وی روز به روز بدتر میشود. شب وروز با خود تنها می نشیند وخوراک هم نمی کند. نه با من صحبت می کند ونه با کدام عضو دیگر فامیل . بهبود نمی یابد، بلکه روز به روز وضعیتش بدتر میشود. گام برداشتن وی نیز تغییر کرده چون بدن وی ضعیف شده است."
طالبان بعد از اینکه بتاریخ ۱۵ اگست سال ۲۰۲۱ به قدرت برگشتند دختران بالاتر ازصنف ششم را ازرفتن به مکتب منع کردند وبه گشت وگذار زنان به شمول رفتن آنها به پارک ها وصالون های ورزشی نیز محدودیت وضع کردند.
این باشنده خوست می گوید که آنها بدلیل همین محدودیت ها نمی توانند که دختر خود را به پارک ها واماکن تفریحی ببرند:
" اجازه نیست که من وی را با خود بیرون ودریک جای تفریحی به گردش ببرم.
در خانه درداخل یک اتاق می باشد. حتی این اجازه هم نیست که نزدیک کلکین ایستاده شود."
از خواهر بزرگتر این دختر که او متعلم صنف دوازه بود نیز پرسیدیم. او می گوید داکتران به خواهر وی دوای داده اند که خواب وی بیشتر شده است.
مقامات محلی طالبان درخوست در اقدام جدید خود به نشر صدای زنان در رسانه ها واشتراک زنان ودختران درمراسم آغاز سال تعلیمی نیز محدودیت وضع کرده اند.
به همین ملحوظ ما صدای خواهر دختر مریض را نیز در برنامه رادیویی تغییر داده ایم که میگوید:
" ما می بینیم که وضعیت وی روز به روز بدتر می شود. ما همه بخاطر وی رنج می کشیم و غمگین هستیم. او را به داکتر می بریم ، وداکتر برای وی دوای ده -پانزده روز می دهد. می گوید که اینجا به معاینه خانه نیاید صرف نسخه را بیاورید . دوا برایش گنگسیت ایجاد می کند."
سوال این است که محرومیت از مکتب چرا سبب چنین تکلیف روانی می شود؟ داکتر صفا حسنی متخصص بیماری های روانی مقیم آلمان این نوع بیماری را تروما یا ضربه روانی نامید که به علت برخی حوادث ناگوار ببار می آید:
" این مریضان اکثریت نمی توانند که فعالیت های روزانه خود را انجام دهند، مثلا رفتن به مکتب ، یا تهیه غذا برای خود یا لباس پوشیدن. فرد مبتلا ناتوان می باشد وخود را درانزوا قرار میدهد. به انزوا وتنها نشستن ترجیح میدهد. ما این حالت را تروما می نامیم. وضعیتی که انسان هنگام بمباردمان به آن روبرو می شود یا مثال عادی آن همین محرومیت دختران از مکتب است. این وضعیت بر روان فرد خصوصا جوانانی را بیشتر متاثر می سازد آرزوهای خود را به آموزش بسته بودند. متاسفانه که مکاتب دراین روز ها به روی دختران در وطن ما مسدود است."
همه ساله دهم اکتوبر به عنوان روز جهانی صحت روانی درجهان تجلیل میشود. سال گذشته مسئولان سازمان جهانی صحت به این مناسبت درکابل گفتند که هشتاد فیصد افغان ها به شمول زنان ودختران از فشار های روانی رنج می برند.
سازمان جهانی صحت گفت که ازاین جمله یازده فیصد کسانی اند که در فعالیت های روزمره خود دچار اختلال اند.
ملل متحد میگوید دسترسی به آموزش وتحصیل حق اساسی همه انسان ها است وتاکید می کند که این حق دختران افغان نباید ازآنها گرفته شود.
روزا اتونبایوا نماینده خاص ملل متحد برای افغانستان آموزش دختران وپسران را سنگ بنیاد آینده افغانستان عنوان کرد:
" درافغانستان آموزش وتعلیم برای همه ، دختران وپسران ، مردان وزنان حتی بالاتر از حق ابتدایی است. این یک تهداب آینده ای افغانستان است. آموزش برای افغانستان ارزش حیاتی دارد."
برخی عالمان دینی نیز به این باور اند که دختران را به بهانه نا مساعد بودن شرایط یا حجاب نمی توان از آموزش منع کرد.
مولوی عبدالصبور عباسی یکی ازاین عالمان به رادیو آزادی چنین گفت:
" اسلام زنان را از علم وتحصیل منع نکرده است. مسئله حجاب هیچ ارتباطی به آموزش وتعلیم ندارد. اگر زن آموزش می بیند یانه ، حجاب برزن مسلمان فرض است، اکر به مکتب می رود یا نمی رود."
حکومت طالبان با گذشت بیش از دونیم سال هنوزهم ازسوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته نشده است. نقض حقوق اساسی زنان ودختران یکی از عوامل عمده به رسمیت شناخته نشدن حکومت آنها پنداشته می شود.
