سخنرانان دومین روز کنفرانس امنیتی هرات، حکومت کنونی طالبان را مورد انتقاد قرار داده و بر ایجاد یک نظام مشروع در افغانستان تأکید کردند.
محمداسماعیل خان، فرمانده سابق جهادی در دومین و آخرین روز کنفرانس امنیتی هرات مدعی شد که رژیم کنونی طالبان تهدیدی برای افغانستان و منطقه است و حوصلۀ جهان هم به پایان رسیده است.
او گفت که در ۸۰۰ روز حاکمیت طالبان٬ اقتصاد افغانستان سقوط کرده، فقر و بیکاری به اوج خود رسیده، میلیون‌ها نفر پناهنده شده و در کنار آن در معادن چور جریان دارد.
اما حکومت طالبان بارها مدعی شده که امنیت در افغانستان تأمین است و هیچ تهدیدی از افغانستان متوجه هیچ کشوری نخواهد بود.
محمد اسماعیل خان طالبان را متهم کرد که به تعامل اعتقادی ندارند، صلح نمی‌خواهند و خواست‌شان این است که مردم باید به آنها بیعت کنند:
"در طول مدت‌ها بارها در این رابطه گفتگوها و تقاضاهای صورت گرفته، اما شما یکبار در طول مدت بیست سال یا بیست و پنج سال شما نشنیدید که طالبان درخواست مذاکرات صلح بین افغانها را ایجاد و یا گفته باشند. من یقین دارم که طالبان بالاخصوص در شرایط فعلی که آنها خود را قهرمان می‌دانند و می‌گویند که سه قارۀ دنیا اروپا، امریکا و آسترالیا را در این جنگ شکست دادیم، حالا آنها برای خود رقیبی نمی‌دانند و می‌گویند که باید دیگران بیایند و زیر پرچم ما و به ما بعیت کنند، آنها نمی‌خواهند که کسی در افغانستان بیاید و زندگی کند بلکه آنها می‌خواهند در افغانستان بعیت کنند تا زنده بمانند."
این فرمانده سابق جهادی همچنین مدعی شد که صبر جهانیان در برابر طالبان به پایان رسیده است و کشورهای منطقه نیز باید از تهدیداتی که از سوی طالبان متوجه آنهاست آگاه باشند.
حکومت طالبان تاکنون به این اظهارات واکنشی نشان نداده، اما همواره تاکید کرده است که به تعامل باور دارند و هرگونه اختلاف باید از طریق گفتگو حل شود.
اما شاه محمود میاخیل، معاون وزارت دفاع ملی نظام پیشین افغانستان می‌گوید که طالبان به تعامل اعتقادی ندارند و سیاستی که انتخاب کرده اند، راه را برای جنگ دیگری در افغانستان باز خواهد کرد.
وی از سیاست تعامل با طالبان در منطقه و جهان انتقاد کرد و افزود که این سیاست سبب افزایش افراط‌گرایی در افغانستان و منطقه می‌شود:
"پالیسی تعامل منطقه و دنیا باعث می‌شود که افراط گرایی در منطقه تشویق و رشد کند از این خاطر که طالبان نه اراده و نه ظرفیت این را دارند که با همه گروپ‌های افراطی منطقه جنگ کند. نه جلو ETIM (تحریک اسلامی ترکستان شرقی) را گرفته می‌تواند نه جلو حزب تحریر را، نه جلو IME، نه داعش و نه القاعده و غیره را می‌تواند بگیرد."
اما ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان بارها مدعی شده است که هیچ گروه تروریستی در افغانستان وجود ندارد و از خاک افغانستان تهدیدی متوجه هیچ کشوری نیست.
علی میثم نظری، مسئول روابط خارجی جبهۀ موسوم به مقاومت ملی در کنفرانس امنیتی هرات بر مبارزه با طالبان تاکید کرد و گفت که آنها به مبارزه با طالبان ادامه خواهند داد.
کنفرانس امنیتی هرات که از سوی انستیتیوت مطالعات استراتژیک افغانستان به روز دوشنبه در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان آغاز شده بود و به روز سه‌شنبه پایان یافت.
در این نشست وضعیت افغانستان، نیازها، کمک‌های بشردوستانه و وضعیت اقتصادی، حقوق بشر و بسیاری موضوعات دیگر مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
داوود مرادیان، یکی از بانیان این کنفرانس در پایان یازدهمین نشست کنفرانس امنیتی هرات گفت که در این نشست نمایندگان ۲۵ کشور، سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی حضور داشتند.
شماری از مقامات پیشین افغانستان نیز شرکت کردند و در بارۀ راه‌های آیندۀ افغانستان گفتگوهای مختلفی داشتند.
