روز مادر و تلخ‌کامی های مادران درد دیدهٔ افغانستان

امروز بیست و چهارم جوزا برابر به روز مادر در افغانستان است.

همزمان با فرا رسیدن روز مادر، بسیاری از مادران افغان از بدتر شدن زندگی‌شان شکایت کرده می‌گویند، آنقدر درگیر مشکلات زندگی هستند که متوجه فرا رسیدن روز مادر نشده اند.

برخی از این مادران که سرپرستی خانواده‌هایشان را به عهده دارند، می‌گویند، مشکلات اقتصادی آنان را در تنگنای زندگی قرار داده است.

سیما مادر جوانی که از عاید خیاطی مصارف سه فرزندش را فراهم می‌کند، می‌گوید، روزگار به کام‌اش تلخ شده است:

"از این خبر نداشتم که امروز روز مادر است، مشکلات زندگی زیاد است، همه در فقر زندگی می‌کنند روزگارها خراب است، خصوصاً از زنانی که سرپرست ندارند، دیگر یک زن"مادر" بیشتر چیزی نمی‌خواهد جز این که اولادهایش خوب بپوشند و خوب بخورند و یا خودش زندگی خوب داشته باشد، وظیفۀ من این است که فقط در خانه خیاطی می‌کنم و از این طریق کوشش می‌کنم زندگی ما خوبتر شود اما با آنهم خوب نمی‌شود."

همه ساله از۲۴ جوزا به عنوان روز مادر در افغانستان بزرگداشت می‌شود.

اما محدودیت‌های وضع شده از سوی حکومت طالبان بر تحصیل دختران و کار زنان در افغانستان از موارد دیگری اند که بر زندگی مادران افغان سایۀ یاس را هموار کرده است.

برخی از مادران می‌گویند، در کنار آن که مسئولیت‌های فراوانی را بدوش دارند، بر نگرانی‌هایشان در مورد آیندۀ دختران‌شان نیز افزوده شده است.

بانو ارزگانی ساکن کابل٬ یکی از مادرانی است که به تنهایی سرپرستی فرزندانش را به عهده دارد می‌گوید، از آیندۀ نامعلوم دختراش که دانش‌آموز صنف یازدهم مکتب بود، نگران است:

"شب و روز پریشان هستم در مورد این که آیندۀ دخترم چه می‌شود، آیا او یک مادر بیسواد و یا مادری که از تمام آرزوهای خود دست بکشد خانه‌داری کند، می‌شود؟ آیا دختر من بدون که مکتب و دانشگاه برود بیسواد می‌ماند؟ و آیندۀ نامعلوم، مبهم و تاریکی که در سرنوشت دختران افغانستان رقم خورده خیلی خیلی متاثر کننده است."

با آنکه حکومت طالبان می‌گوید، حقوق همه زنان و دختران مطابق شریعت اسلام در افغانستان تأمین است، اما این گروه پس از رسیدن به قدرت در آگست سال۲۰۲۱ میلادی دختران بالاتر از صنف ششم را رفتن به مکتب منع کرد و دروازۀ پوهنتون‌ها را نیز بروی دختران و زنان بست.

شمار زیادی از زنان که بسیاری آنان مادران اند از کار در بیشتر اداره‌های دولتی و تمام اداره‌های غیردولتی منع شده اند.

در همین حال در نزدیک به دوسال گذشته با رویکار آمدن حکومت طالبان در افغانستان، بر تعداد مادرانی که فرزندان‌شان در گوشه‌های مختلف جهان مسافرشده اند، نیز افزوده شده است.

مریم احمدی که پس از سقوط حکومت جمهوریت٬ افغانستان را به تنهایی و بدون خانواده‌اش ترک کرده می‌گوید، دوری و جدایی او و مادرش را رنج می‌دهد و نمی‌تواند روز مادر را تجلیل کند:

"من که در دیارغربت هستم دور از مادرم نمی‌توانم روز مادر را تجلیل کنم، از طریق مبایل همرایش صحبت می‌کنم اما از این که در کنارش نیستم واقعا برایم آزار دهنده است، دوری از فامیل بخصوص مادر بسیار برایم سخت تمام می‌شود، دوسال است که نمی‌توانم در کنار مادرم باشم و این به دلیل این است که من از وطن دور شدم واقعا برایم سخت است."

در زمان نظام جمهوریت از روز مادر در برخی اداره‌های دولتی افغانستان با راه اندازی برنامه‌ها و اهدای تحایف به مادران گرامی داشت می‌شد.

اما در حال حاضر در افغانستان تحت حاکمیت طالبان، از تجلیل رسمی از این روز خبری نیست.

برخی از خانواده ها از این روز تجلیل می کنند.

هاجره نظری ساکن شهر مزار شریف می‌گوید، از این که می‌تواند این روز را در کنار مادرش تجلیل کند خوشحال است و تأکید می‌کند که احترام و محبت به مادران و حمایت از آنان نباید به روز مادر خلاصه شود:

"ما نمی‌توانیم تجلیل از روز مادر را به یک روز خلاصه بسازیم، ما می‌توانیم همه روزه آن را تجلیل کنیم، همین که دل مادران را نرنجانیم و به آنان عزت ببخشیم، همین خیلی برایشان ارزشمند است، مادران همیشه به توجه نیاز دارند، باز هم شکر که یک مادر عزیز دارم و از این که در کناراش هستم واقعا خوش هستم."

گفتنیست زنان زیادی در افغانستان هستند که در طول سال‌های متمادی جنگ با از دست دادن شوهران‌شان بیوه شده اند و شمار دیگری از مادران در سوگ از دست دادن فرزندان‌شان به ماتم همیشگی نشسته اند.

در کنار آن شماری از مادران جوان در حال حاضر از دسترسی مناسب و متداوم به مراقبت‌های صحی نیز محروم اند.

به اساس گزارش اخیر سازمان جهانی صحت، افغانستان در سال ۲۰۲۰ میلادی یکی از کشورهای بوده که بلندترین سطح مرگ و میر مادران در آن به ثبت رسیده است.