"قشر اناث وقتیکه از تحصیل باز بمانند بدون شک یک نقطه خیلی بزرگ ضعیف شدن جامعه است."
فرشتۀ ۲۲ ساله باشنده شهر فراه است که در رشته زبان و ادبیات انگلیسی در پوهنتون دولتی فراه درس می‌خواند، او می‌گوید که در سمستر پایانی دوره چهار ساله تحصیلش بود که طالبان مانع رفتن او و هزاران زن دیگر به پوهنتون‌ها شد.
او گفت که این اقدام طالبان بر روانش نیز تاثیر منفی گذاشته است:
"خوب بدون شک یک تاثر منفی گذاشته، همین که دروازه پوهنتون به روی ما بسته می‌شود، دروازه درس خواندن بسته می‌شود همین خودش بزرگترین روحیه منفی است که به ما بجا گذاشته، این که از درس عقب بمانیم، از تحصیل عقب بمانیم یعنی که صدها سال جامعه افغانستان به عقب افتاد."
فرشته: در دقیقه ۹۹ دروازه‌های مکاتب و دروازه‌های پوهنتون به روی ما بسته شد یعنی ما بر علاوه اینکه از لحاظ روحی و روانی ضربه خوردیم از لحاظ مالی هم یک ضربه خیلی بزرگ خوردیم.
فرشته گفت که برای رسیدن به رویاهایش مشکلات زیادی را متحمل شده اما طالبان همه زحمات چندین ساله‌اش را با خاک یکسان کردند و از لحاظ اقتصادی نیز آسیب دیده است:
"مشکلات خیلی زیادی را ما سپری کردیم، هر محصل یک و نیم الی دو هزار افغانی ما کرایه راه دادیم تا پوهنتون رفتیم، با چه مشکلات مهیا کردن پول چیپتر، درس خواندن مصارف، زحمت با این شرایطی که ما در افغانستان زندگی می‌کنیم باز هم در دقیقه ۹۹ دروازه‌های مکاتب و دروازه‌های پوهنتون به روی ما بسته شد یعنی ما بر علاوه اینکه از لحاظ روحی و روانی ضربه خوردیم از لحاظ مالی هم یک ضربه خیلی بزرگ خوردیم."
او بیشتر گفت:
"خیلی ما نگرانیم بخاطریکه باز ماندن قشر اناث از درس خواندن یعنی باز ماندن جامعه، وقتیکه ما یک زن سواد دار نداشته باشیم و یک دختر سواد دار نداشته باشیم آیا یک مرد خانم خود را پیش یک مرد دیگر می‌برد که معاینه کند؟"
نادیه ۲۴ ساله در یکی از نهاد‌های خصوصی تحصیلی در فراه در رشته اقتصاد مصروف ادامه تحصیل بود.
او از مشکل مشابه سخن می گوید:
"ممنوعت تاثیرات خیلی منفی گذاشته از لحاظ روحی خیلی یک ضربه بزرگ خوردیم، ما خیلی مشکلات پشت سرگذاشتیم تا به این درجه رسیدیم مصرف سمستر را به هزار بدبختی برابر کردیم این قدر هزینه و مصرف سرانجام ناکامی نگرانی ما این است که سالها عقب می‌مانیم نمی‌تانیم پیشرفت کنیم و بجای برسیم. خواست ما این است که لطفاً تحصیل را از سیاست خارج بسازید خواهش ما از مقامات بلند پایه این است که ما را از تحصیل محروم نسازید تحصیل حق ما است پس حق که خداوند به ما عطا کرده از ما نگیرید."
ثنا: من آینده خود را تاریک می‌بینم، خیلی ناامید شده ام
ثنا یک محصل دیگر است که در پوهنتون غیر دولتی در فراه مصروف ادامه تحصیل بود.
او نیز از آینده نامعلومش نگران است:
"من آینده خود را تاریک می‌بینم، خیلی ناامید شده ام نمی‌فهمم که آیا در آینده باز می‌شود یا نمی‌شود چون ما زیاد هزینه هم کردیم و این پوهنتون شخصی است و به پیسه خود می‌خانم یعنی از طرف دولت نیست دیگر زیاد امید و آرزو دارم که پیشرفت کنم زیاد دوست دارم تحصیل کنم."
وزارت تحصیلات عالی طالبان سه‌شنبه هفته گذشته طی صدور مکتوبی تحصیل دختران را تا امر ثانی ممنوع اعلام کرد و به تمامی روسای پوهنتون‌های خصوصی و دولتی در کشور دستور داد که از ورد محصلین زن به داخل پوهنتون‌ها جلو گیری کنند.
خودم این قدر مایوس و ناامید استم که آخر سرنوشت مردم ما به کجا خواهد رسید تا چه وقت اینطور باشیم؟
یک فعال حقوق زن در فراه که نخواست به علت تهدیدات احتمالی نامش افشا شود به رادیو آزادی گفت که افغانستان اولین کشوری در جهان است که دختران اجازه درس و تحصیل را ندارند:
"در تمام کشورهای اسلامی خانم‌ها و دختر خانم‌ها آزادانه تحصیل می‌کنند، درس می‌خوانند و کار می‌کنند ولی متاسفانه در افغانستان که است همه گی این قدر تعصبات این قدر تبعیضات این قدر قیودات این قدر وضع شرایط دشوار و سخت.
چرا حکومت این قدر تعصب و تبعیض داشته باشد در مقابل خانم ها؟ ما سخت از این موضوع نگرانیم یعنی واقعاً خودم این قدر مایوس و ناامید استم که آخر سرنوشت مردم ما به کجا خواهد رسید تا چه وقت اینطور باشیم؟"
او از پیامدهای این محدودیت‌ها علیه زنان توسط طالبان بیشتر گفت:
"جامعه که بی‌سواد بماند نصف بیشتر نفوسش بی‌سواد بمانند و بیکار بمانند فکر کنید که آن جامعه چه خواهد شد طبعاً جامعه به هرج و مرج می‌رود ،جامعه به ناسامانی می‌رود. من خواهش می‌کنم از امارت اسلامی که این قدر تصمیم‌های خود خواهانه نگیرد، مردم را در نظر بگیرد حکومت مردمی بسازد خانم‌ها را به حاشیه نکشد."
در کنار پوهنتون دولتی فراه دو پوهنتون خصوصی نیز در این ولایت فعالیت دارند.
رادیو آزادی تلاش کرد در مورد خواست و نگرانی محصلان زن نظر مسئلان محلی طالبان در این ولایت را نیز بپرسد اما آنان به تماس‌ها و پیام‌های مکرر رادیو آزادی پاسخ ندادند.
ندا محمد ندیم سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان در مصاحبه با تلویزیون ملی افغانستان تحت کنترل طالبان گفته که تصمیم در بارۀ تعلیق تحصیل دختران بنابر چهار دلیل اتخاذ شده است:
"یک مشکل این بود که لیلیۀ طبقۀ اناث در ولایت های مختلف فعال بود و طبقۀ زنان از یک ولایت به ولایت دیگر به ماه ها سفر می‌کردند و اقامت داشتند، سفر بدون محرم یک مشکل عمده بود. مشکل دوم این بود که محصلین دختر هنگام رفت و آمد حجاب را به طور کامل رعایت نمی‌کردند. مشکل دیگر نیز این بود که نظام مختلط بین زن و مرد در اکثر پوهنتون ها ختم نشده بود و مشکل چهارم این بود که در نصاب فعلی برخی رشته های است که با شأن، عزت و وقار طبقۀ اناث و فرهنگ افغانی سازگاری ندارد مانند بخش های انجنیری، زراعت و بعضی رشته های دیگر."
این اقدام وزارت تحصیلات عالی طالبان با واکنش‌های گسترده داخلی و جهانی نیز روبرو شده است که حتی برخی از استادان پوهنتون‌ها در ولایت‌های مختلف کشور از وظایف‌شان نیز استعفا دادند.
طالبان در بیش از شانزده ماه از برگشت به قدرت در افغانستان، قیود و قوانین سختگیرانه‌ای را علیه زنان و دختران وضع کردند از جمله اجازه نیافتن دانش آموزان دختر بالاتر از صنف ششم به مکتب، منع کردن زنان به پارک‌های تفریحی، بسته کردن دروازه‌های حمام‌های زنانه، وضع محدودیت بر سفر زنان به مسافه های دور بدون محرم و موارد دیگر.
اما حال بسیاری از محصلان دختر مثل فرشته می‌گویند که سالها زحمت کشیده تا به آرزوهایش برسد و طالبان نباید تعلیم و تحصیل را سیاسی بسازد.
"خواست ما از امارت اسلامی و از جامعه جهانی این است که لطفاً خواهشاً تحصیل را چه تحصیلات عالی باشد چه مکتب باشد شامل وضعیت فعلی سیاسی افغانستان نسازند چون درس تحصیل و تعلیم بدور از همه جنگ‌ها و همه سیاست‌ها می‌باشد بگذارید که نسل آینده رشد کنند."
