در بیش از یک سال گذشته، چند صد هزار جوان از مناطق مختلف افغانستان به کشورهای همسایه مثل ایران رفتند؛ کسی از ترس طالبان، کسی از ترس گرسنگی و کسی هم برای کارگری. اما عده‌ای مجبور شدند که برگردند.
یک از این افراد محمد فهیم ۲۹ ساله است، او ۹ ماه قبل از ایران برگشته است.
فهیم: بعد از سقوط نظام جمهوریت از ترس طالبان فرار کردم به طرف ایران و در آنجا هم کار و بار پیدا نکردم.
او یکی از ده‌ها هزار جوانی است که می‌گوید در بی‌سرنوشتی به سر می برد: "قبل از این نظام در پولیس بودم، معاش می‌گرفتم، توسط معاش خود نفقه خانواده خود را تهیه می‌کردم. بعد از سقوط نظام جمهوریت از ترس طالبان فرار کردم به طرف ایران و در آنجا هم کار و بار پیدا نکردم. مجبور شدم که به افغانستان برگردم. حالا مشکلاتم، بیکاری و جنجال‌ها زیاد است. فعلاً کار و بار نیست."
وحیدالله ۳۹ ساله یک و نیم سال پیش در یکی از بخش های اداری شورای ملی کارمند بود.
او نیز پس از تصرف کابل به دست طالبان بیش از یک سال قبل راهی ایران شد اما پس از چهارماه مجبور شد به وطن برگردد: "بعد از سقوط حکومت وظیفه ما از دست رفت و من دیگر نتوانستم به وظیفه خود برگردم. چون طالبان ما را اخراج کردند و مجبور شدم به طرف ایران بروم. طرف ایران قاچاقی رفتم، چونکه پاسپورت نداشتم. از آنجا به نیمروز رفتیم بعداً قاچاقبر ما را از نیمروز به پاکستان انتقال داد و از پاکستان الی ایران ما دو شبانه روز سفر کردیم و تنها ۹ ساعت پیاده در کوه‌ها و دشت‌ها با بسیار دشواری و تحمل مشکلات طی کردیم. یک مدت در ایران بودم و در ایران کار و بار برای ما مهیا نبود برگشتم به افغانستان در اینجا هم فعلاً زمینه کار برای ما مساعد نیست."
در ولایت پروان نزد نهاد‌های مسئول آمار دقیق خانواده هایی که در جریان بیش از یک سال گذشته به ایران رفته و یا از آنجا برگشته اند، موجود نیست.
اما برخی از باشندگان پروان می‌گویند که شمار زیادی از خانواده‌ها به ایران مهاجر شده اند.
چندی قبل، مقام‌های ایرانی گفتند که پس از بازگشت طالبان به قدرت، حدود یک میلیون افغان به ایران رفته اند.
الینا: خواهرم پشیمان است می‌گوید‌ای کاش در کشور خود می‌بودم.
الینا ۳۱ ساله باشنده شهرچاریکار مرکز ولایت پروان است.
او می‌گوید که یکی از نزدیکانش اکنون در ایران است که پس از بازگشت طالبان به قدرت همراه با خانواده‌اش مهاجرشد: "از وقتی که تحولات آمد خواهر من ایران رفت. خواهرم پشیمان است می‌گوید‌ای کاش در کشور خود می‌بودم. مشکلات زیاد دارند، حال نمی‌توانند که برگردند، چون پول کافی ندارند که به وطن برگردند. خیلی به خاطر‌شان پریشان هستیم، همراه‌شان تماس می‌گیریم و احوالش را می‌پرسیم، ولی اینترنت‌ها در ایران قطع شده."
به باور شماری از باشندگان ولایت پروان، در روزهای اول برگشت طالبان به قدرت، موجی از مهاجرین به مرز ایران هجوم بردند.
اما برخی‌ها با تجربه تلخی برخوردند، چه برای خودشان و چه برای خانواده‌های دور و نزدیک شان. تمیم عثمانی باشنده پروان یکی از آنهاست: "بعد از تحولات سیاسی که در افغانستان صورت گرفت دو پسر عمه من که محصل بودند و در حدود ۲۰ و ۲۲ سال داشتند و برادرها بودند، تصمیم می‌گیرند که به خاطر کار کردن به ایران بروند و درس خود را نیمه تمام گذاشتند. بعد از این که ایران رفتند تصمیم گرفتند که از راه قاچاق به طرف ترکیه بروند، متأسفانه در مسیر راه یکی از برادرها از پا می افتد. "
عثمانی چنین ادامه میدهد: "برادر خورد نمی‌خواهد که برادر خود را در این وضعیت رها کند. برادر کوچک کوشش می‌کند که برادر خویش را در راه رفتن کمک کند. بالاخره یک مقدار مسیر را با انتقال دادن برادر خود به روی برف‌ها طی می‌کند تا اینکه خودش هم دیگر توان راه رفتن را نمی‌داشته باشد تا که متأسفانه هر دو برادرها در این حادثه شهید می‌شوند."
بسیاری از جوانان برگشته از ایران دنبال کار می‌گردند، اما مانند محمد فهیم تلاش‌های‌شان چندان نتیجه بخش نیست: "ایران هم رفتیم گذاره ما نشد اینجا هم روز و روزگار ما خراب است. آینده ما خراب است، آینده اولاد ما هم خراب است از مکتب و درس باز مانده اند."
