آگاهان: ۸ ثور بازی قدرت‌های غرب و شرق در میدان افغانستان بود

۸ ثور ۱۳۷۱ تاریخی است که گروه مجاهدین با کنار زدن داکتر نجیب‌الله، رئیس جمهور وقت، به قدرت رسیدند.

رهبران مجاهدین حکومت موقتی را در پیشاور پاکستان به رهبری صبغت الله مجددی تشکیل دادند و وارد کابل شدند.

گروه مجاهدین در آن زمان حکومت داکتر نجیب را کمونیستی و از بقایای تهاجم شوروی سابق می‌دانستند. هرچند نیروهای اتحاد جماهیر شوروی سابق تا ۱۵ فبروری ۱۹۸۹ افغانستان را ترک کرده بودند، اما همکاری‌اش با حکومت داکتر نجیب ادامه داشت.

آگاهان امور بر این باورند که پیروزی مجاهدین هم افغانستان را به آرامش نرساند- آنچه که این کشور تا امروز تشنۀ آن است.

اکنون با گذشت ۳۰ سال از آن زمان، شماری از آگاهان امور می‌گویند، ۸ ثور نیز بخشی از بازی قدرت‌های غرب و شرق در مقابل هم در میدان افغانستان بود.

آنان تاکید دارند که بازندۀ اصلی این میدان مردم افغانستان اند که قربانی چنین رویدادها شده و می‌شوند.

عزیز معارج یک تن از آگاهان امور بین الملل به رادیو آزادی گفت: "پیش از این‌که کودتای ۷ ثور صورت بگیرد در وقت داوود خان گروه های بنام مجاهدین در اسلام آباد پاکستان جمع شده بودند که حتی به کاخ سفید واشنگتن رفته بودند و آنجا ترتیب و تنظیم شده بودند و اسلحه گرفتند و پول گرفتند و آمدند که همین پروگرام غرب را تطبیق کردند."

او تأکید کرد که در قربانی کردن مردم افغانستان همه رهبران دوره‌های مختلف دست دارند که با حمایت کشورها و قدرت‌های بیرونی در افغانستان حکمرانی می‌کنند.

مسعود ترشت‌وال، رئیس موسسۀ مطالعات حقوقی و سیاسی افغانستان و از افراد نزدیک مجاهدین به این باور است که بخاطر داشتن افغانستان با ثبات، باید از دوره‌های مختلف تاریخ‌دهه‌های اخیر پند گرفته شود.

او در مورد ۸ ثور به رادیو آزادی گفت: "در رویداد ۸ ثور دو مرحله وجود دارد یک مرحله تا پیروزی و پس از پیروزی تا پیروزی جهاد افغانستان یک حرکت معقول و موجه است در روشنایی آموزه‌های دین به هدف نجات افغانستان از اشغال آغاز می‌شود و دوام پیدا می‌کند اما پس از پیروزی سه چالش عمده را می‌بینیم. انحراف رفتاری جمعی از مدعیان جهاد و جهادگری، نداشتن یک برنامه جامع مملکت‌داری و دولت داری و حکومت داری و ارجح دانستن منافع شخصی نسبت به منافع جمعی و ملی."

• "روسیه: اوکراین باید از ما باشد"

روسیه امروزی که در حال حاضر با اوکراین در جنگ است، در راس نیروهای اتحاد جماهیر شوروی سابق آغاز کنندۀ این جنگ در افغانستان بود.

یکی از دلایل حملۀ روسیه به اوکراین نیز گمانه‌زنی‌ها برای پیوستن اوکراین با پیمان ناتو بود.

شماری از آگاهان امور سیاسی به این باورند که تهاجم شوروی سابق بر افغانستان به اساس حفظ ایدئولوژی خاصی در کشورهای منطقه بود و حملۀ روسیه به اوکراین هم به منظور در تصرف داشتن مناطق هم خون و هم‌تبارانش است.

طارق فرهادی آگاه امور سیاسی به رادیو آزادی گفت: "کمونیست‌های که در افغانستان بودند هم به روسیه هر روز تماس می‌گرفتند که شما اگر اینجا بیایید تمام مردم افغانستان آماده هستند برای پذیرفتن کمونیسم و روسیه به این رقم آمد به افغانستان در اوکراین روسیه به اساس خویشایی آمده، این‌ها میگن که اوکراینی‌ها از خون ما هستند خویشاوند ما هستند و کلتور ما یک حصه‌اش از کی‌یف شروع شده این خو باید از ما باشد."

طالبان سلسلۀ بعد از مجاهدین در افغانستان بودند که این دو گروه تا به امروز میانه‌ای خوبی با هم ندارند و اکنون نیز یکی از گروه‌های مقابل طالبان مجاهدین اند.

رادیو آزادی تلاش کرد دیدگاه مسئولان حکومت طالبان در بارۀ ۸ ثور و پیامدهای آن به افغانستان را داشته باشد اما هیچ مقام طالبان دستیاب نشد.

ساما انعام الله سمنگانی، معاون سخنگوی حکومت طالبان در حساب توییتر خود به مقایسه ۷ و ۸ ثور پرداخته است.

او نوشته که ‏افغان‌ها قیمت ۷و۸ ثور را پرداختند، اما قیمت ۸ ثور‌ شاید سنگین‌تر بود.

او در ادامۀ نوشته است، باید بدانیم که ناکامی پس از پیروزی، بها و پیامدهای سنگین‌تری‌ دارد.

با این همه آنچه تداوم آن برای افغانان نگران کننده است جنگ و ناامنی است که از چند دهه به این سو ادامه دارد و با وجود تغییر رژیم‌های مختلف، هنوز هم مردم پیروزی دائمی را به تجربه ننشسته اند.