امروز هفتم ثور چهل‌وسه‌سالگی کودتای حزب دموکراتیک خلق و سرنگونی حکومت سردار محمدداوود است.
هشتم ثور بیست‌ونهمین سالگرد پیروزی مجاهدین بر حکومت حزب دموکراتیک خلق است.
ماه ثور یکی از مهمترین ماه‌های گاه‌شمار تاریخ معاصر افغانستان است.
یک رشته رخدادهای بزرگ در پنج دهۀ اخیر افغانستان در این ماه رخ داده اند؛ از جمله تحولات هفتم ۱۳۵۷ و هشتم ثور ۱۳۷۱.
در هفتم ثور ۱۳۵۷ حزب دموکراتیک خلق افغانستان با کودتای خونینی به حکومت جمهوری سردار محمد داوود پایان داد و راه را برای ورود نیروهای اتحاد جماهیر شوروی وقت به افغانستان هموار کرد.
پس از ورود نیروهای شوروی پیشین، شهروندان افغانستان زیر نام جهاد به مبارزه با این نیروها و حکومت تحت حمایت آنها پرداختند.
سرانجام نیروهای شوروی در ۲۶ دلو ۱۳۶۷ افغانستان را ترک کردند و مجاهدین هم در هشتم ثور ۱۳۷۱ با سقوط حکومت داکتر نجیب‌الله پیروزی خود را اعلام کردند.
صالح محمد ریگستانی، از مجاهدین سابق از هفتم ثور به عنوان کودتای یاد می‌کند که پای ارتش سرخ را به افغانستان کشاند.
به باور آقای ریگستانی، حکومت حزب دموکراتیک خلق تمام موارد را سیاه و سفید می‌دیدند و با مخالفانش رفتار تند و افراطی داشت.
آقای ریگستانی می‌گوید که مجاهدین در هشتم ثور آزادی افغانستان به دست آوردند و "نظام کمونیستی" را ساقط کردند، اما به دلیل اختلاف گروه‌های جهادی، قادر به تشکیل حکومت نشدند و افغانستان وارد جنگ داخلی شد.
او افزود: "هشت ثور بر عکس یک عکس‌العمل در برابر حکومت کمونستی وقت بود که منجر به آزادی افغانستان شد، اما متاسفانه، پیامد هشتم ثور هم برای افغانستان مصیبت‌بار بود که در نتیجۀ اختلافات رهبران مجاهدین به میان آمد."
آقای ریگستانی با تأکید بر این که حکومت حزب دموکراتیک خلق بیشتر فردمحور بود، به حکومت کنونی توصیه می‌کند که با توجه به وضعیت کنونی افغانستان اشتباه‌های مسئولان حزب دموکراتیک خلق را تکرار نکند.
گونه‌ای از اظهاراتی که حکومت کنونی همواره فرد محور بودن را رد کرده است و گفته است که به وجود یک حکومت همه شمول و نظام جمهوری و مردم سالار پابند است.
اما اعضای پیشین حزب دیموکراتیک خلق روی دیگر سکه را می‌بینند.
امان‌الله امان، نظامی پیشین و از طرفداران داکتر نجیب‌الله ادعا می‌کند که اعضای حزب دموکراتیک خلق به خاطر تأمین عدالت اجتماعی و ایستادگی در برابر آنچه که او «انحصارگرایی سردارد محمد داوود» می‌خواند دست به کودتای نظای زدند.
به گفتۀ آقای امان، حزب دموکراتیک خلق نیروی امنیتی قوی برای افغانستان ایجاد و زمینۀ آموزش را فراهم کرد، اما به دلیل نداشتن تجربۀ حکومتداری و برخورد افراطی با راستگرایان جهادی از هم پاشید.
او افزود: "زمانی که آنها (حزب دموکراتیک خلق) قدرت نظامی و سیاسی را که گرفتند به دلیل نداشتن تجربه حکومتداری هم (حکومت) از پیش‌شان شارید و هم تند رفتند. تندرفتنشان زمینه را برای راستگرایان و احزاب راست فراهم ساخت و آنان یک فتوای کفری را علیۀ این‌ها صادر کردند."
به گفتۀ آقای امان، مجاهدین هم که در هشتم ثور پیروز شدند، هیچ برنامه‌ای برای حکومتداری نداشتند و هدف‌شان تنها سقوط نظام بود.
او می‌افزاید که با ورود مجاهدین، کشور وارد جنگ داخلی شد و تمام داشته‌های افغانستان به شمول وسایل نظامی از بین رفتند و به کشورهای همسایه انتقال داده شدند.
افغانستان از سوی دیگر در ماه ثور جاری گواه‌های رخدادهای مهمتر دیگر نیز است.
امریکا و ناتو اعلام کردند که روند خروج کامل نیروهایشان را از افغانستان از یازدهم همین ماه آغاز می‌کنند و همچنین قرار بود که نشست استانبول برای صلح افغانستان نیز در ششم ماه ثور برگزار شود، اما این نشست تا مدت نامعلومی به تأخیر افتاد.
برخی‌ها نشست استانبول را به نشست بن تشبیه می‌کنند که در نتیجۀ آن یک حکومت موقت در افغانستان شکل گرفت و اگر این نشست در ماه ثور رخ دهد و روند صلح افغانستان در آن به نتیجه برسد و هر دو طرف به توافقی دست یابند، رویداد مهم دیگری در این ماه در تاریخ افغانستان ثبت خواهد شد.
با این وجود عمر شریفی آگاه مسائل سیاسی نشست استانبول را مقدمه‌ای یک روند طولانی برای صلح افغانستان می‌داند.
او افزود: "من کنفرانس استانبول را مقدمۀ آغاز یک روند طولانی می‌بینم، اما خوب است که همین روند ادامه یابد، بخاطری که احتمال رفتن ما به سوی جنگ بسیار زیاد است. افغانستان شاید یک بار دیگر به پایگاه تروریست‌ها تبدیل شود. همین کنفرانس استانبول یک دریچه است تا این مسأله را مهار کند و اجماع منطقه‌ای را به بار آورد."
با این حال، هنوز روشن نیست که رخدادهای ماه ثور جاری چه سرنوشتی را برای افغانستان رقم خواهد زد.
