از افزایش مدرسههای دینی خوشبینیها و یک سلسله نگرانیها در ولایت فاریاب بین مردم ایجاد شده است.
برخی خوش هستند تا اولاد هایشان علوم دینی را فرا گیرد اما برخیها دیدگاه متفاوت دارند و میگویند که باید از درسهای مدرسههای دینی نظارت بهعمل آید تا جوانان به جهاد تشویق نشوند.
در مدرسۀ نمازگاه ولسوالی قرغان در ولایت فاریاب نزدیک به ۲۰۰ شاگرد درس میخواند.
امام نظر تقوا یکی از آنان است. او میگوید، از کودکی خوش داشت که علوم دینی فراگیرد. او به رادیو آزادی بیشتر گفت: "من در صنف ششم مکتب را ترک کردم و به دروس مدرسه شوق گرفتم، در اینجا کتابهای زیادی را خواندم و علاقه دارم تعلیم خود را در یکی از ممالک اسلامی و به خصوص در مدرسههای پاکستان ادامه دهم."
امام نظر میگوید، سه تن از همقطارانش در طی یک سال گذشته مدرسه را ترک کرده و به صفوف جنگجویان محلی طالبان پیوسته اند.
ولسوالی قرغان نزدیک دو ماه میشود که از کنترول طالبان بیرون شده و اما قریههای ولسوالیهای دولت آباد، شیرین تگاب، خواجه سبزپوش، قیصار، المار، کوهستان و گرزیوان هنوز در کنترول گروه طالبان است. در این ولسوالیها مدرسههای دینی زیادی فعالیت دارند.
برخی از مردم میگویند، فرزندانشان را به جای رفتن به مکتب به مدرسه میفرستند تا علوم دینی را فرا گیرند.
اما برخیها مانند اسدالله از ساکنان قرغان نگران هستند: "مدرسهها جای روشنی دین است. ما هم آموزههای دینی را در آنجا یاد گرفتیم، اما حالا شرایط طوری آمده که ما خوش هستیم پسر ما در مدرسه کتابهای دینی میخواند. اما یک روز ما را غافلگیر میکند، یکدم سلاح بدست میگیرد و بر علیه دولت به فکر جهاد میجنگد؛ این مایه نگرانی ماست."
مولوی عبدالرحیم یکی از مسئولان مدرسه نمازگاه میگوید، در مدرسهها فقط کتابهای اسلامی تدریس میشود. جوانان حافظ قرآن میشوند و هرگز آنان به جهاد تشویق نمیشوند.
مدرسههای خصوصی از سوی مردم و به خصوص از سوی تجاران ملی تمویل میشوند.
در هیمن حال مسئولان ریاست معارف فاریاب میگویند، نمیدانند که چه تعداد مدرسههای دینی در این ولایت فعالیت میکند.
آنان فقط میگویند که ۳۳ مدرسه نزد شان ثبت شده است.
مولوی نصرالله نصیر آمر تعلیمات اسلامی ریاست معارف فاریاب در صحبت با رادیو آزادی گفت که به علت ناامنیها نتوانسته اند از مدرسهها نظارت کنند.
وی میگوید: "دقیق معلومات نداریم، و احصاییهاش هم در نزد ما نیست. مدرسههای غیرراجستر شده شاید از ۲۰۰ بالاتر باشد و این مدرسههای غیررسمی هم در ساحه دولت است و هم در ساحه طالب."
مولوی نصیر میگوید، وقتی مدرسههای ثبت ناشده بی نظارت میمانند هر کی میتواند از آنها به نفع خود استفاده کند.