افغانستان روش تازۀ را برای درمان بیماران کووید ۱۹ عملی می‌کند. این روش استفاده از پلاسمای خون بهبود یافتگان ویروس کرونا برای بیماران دارای وضعیت سلامتی وخیم است.
تا حال از این روش در کابل، هرات و بلخ کار گرفته شده است که به گفته وزارت صحت، نتیجه آن تا حدی مؤثر بوده است.
برای گسترش استفاده از پلاسمای خون افرادی که ویروس کرونا را سپری کرده اند، وزارت صحت عامه قرار است در هفته روان، روند جمع آوری خون از افراد بهبود یافته را در بانک خون مرکزی در کابل آغاز کند.
پلاسما مایع مخلوط در خون است که بیش از پنجاه درصد تمام خون بدن انسان را تشکیل می‌دهد. این مایع در ترکیب خود لی پید، نمک و پروتیین نیز دارد.
اکمل سمسور سخنگوی وزارت صحت عامه به رادیو آزادی گفت، پس از جمع آوری خون، قرار است هفته آینده روند تطبیق پلاسمای خون در شفاخانه‌های علی جناح و افغان ـ جاپان در کابل سرعت یابد.
به گفته او، با این کار وزارت صحت می‌خواهد مطالعه ساینسی را انجام دهد که استفاده از پلاسمای خون بالای کدام مریضان بیشتر موثریت دارد.
اکمل سمسور در این باره گفت: "ما از کسانی که از ویروس کرونا شفایاب شده‌اند می خواهیم که به بانک خون بیایند و با هموطنان‌شان که از اثر ویروس کرونا در بستر اند کمک کنند، به بانک خون بیایند خون اهدا کنند تا ما پلاسمای خون‌شان را بالای بیماران وخیم تطبیق کنیم."
برای گرفتن پلاسمای خون از بهبود یافتگان، نیاز است تا یک فرد شفایاب شده از ویروس کرونا ۳۵۰ سی سی خون اهدا کند.
آیا تمام کسانی که ویروس کرونا را سپری کرده‌اند می‌توانند خون اهدا کنند؟
سخنگوی وزارت صحت عامه می‌گوید، کسانی که تیست کرونا (پی سی آر)شان مثبت بود و بعد از سپری کردن دوره بیماری آزمایش‌شان منفی شده می‌توانند خون اهدا کنند اما به گفته وی، برای گرفتن پلاسمای خون، به خون کسانی بیشتر اهمیت داده می‌شود که پس از سپری کردن بیماری کووید ۱۹ در بدن‌شان آنتی بادی تشکیل شده باشد.
اما آیا می‌توان به آزمایش‌هایی که برای معلوم کردن انتی بادی انجام می‌شود اعتماد کرد؟
"مشکلی که تمام دنیا دارد و افغانستان هم با آن روبرو است، کیت‌های تشخیصیه‌ی که برای معلوم کردن انتی بادی ساخته شده بسیار قابل اعتبار نیست. کسانی که تیست انتی بادی‌شان منفی است به این معنا نیست که در پلاسمای‌شان انتی بادی موجود نباشد."
به همین دلیل وزارت صحت عامه از کسانی که آزمایش انتی بادی در خون‌شان مثبت تشخیص می‌شود و همچنان آن‌های که ویروس را سپری کرده و اما تیست انتی بادی‌شان منفی است، خون جمع آوری می‌کند تا بداند که پلاسمای خون کدام‌های‌شان برای بیماران کووید ۱۹ خوب‌تر نتیجه می‌دهد.
آزمایش انتی بادی در تمام شفاخانه‌های مختص به کووید ۱۹ در کابل، بلخ و هرات در دسترس است. برخی شفاخانه‌های خصوصی در کابل نیز در بدل پول این آزمایش را انجام می‌دهند.
پیش از این مسئولان ریاست صحت عامه بلخ گفته اند که پس از تطبیق پلاسمای خون بهبود یافتگان بالای شش تن از بیماران، وضعیت صحی این بیماران نسبتاً بهبود یافته است.
اما محب‌الله بارکزی رئیس شفاخانه محمد علی جناح در کابل می‌گوید، تا حال پلاسمای خون بالای دو بیمار تطبیق شده که تا هنوز نتیجه قناعت بخش گرفته نشده است.
او می‌گوید، بیمارانی که حجرات و ریه‌های‌شان بیشتر تخریب شده باشد، ممکن پلاسمای خون برای‌شان نتیجه قناعت بخش ندهد: "تا فعلاً نتیجه قابل قبول را نگرفته ایم و یک نتیجه ۲۰ درصدی را گرفته ایم. ولی ضرورت است که به تعداد بیشتر مریضان تطبیق شود تا نتیجه مطلوب را بگیریم. ما نمی‌توانیم در یک یا دو مریض نتیجه خوب بگیریم. یک مریضی که فوق العاده وضعیتش خراب باشد و حجرات و شش‌هایش تخریب شده باشد ممکن پلاسما برایش موثر نباشد."
به گفته بارکزی پس از تطبیق پلاسمای خون بهبود یافتگان بالای مریضان بیشتر مشخص خواهد شد که این شیوه به بیماران وخیم موثریت خواهد داشت یا اینکه بالای بیماران دارای وضعیت متوسط.
اسدالله ژرفبین عضو انجمن‌های داکتران امراض داخله در هالند و آلمان به این باور است که استفاده از پلاسمای خون بهبود یافتگان برای بیمارانی که وضعیت متوسط و یا وخیم دارند می‌تواند وضعیت بیماران را کنترول کند. به گفته او این میتود خطر جانبی بزرگی ندارد و ده‌ها سال قبل نیز از این روش در برخی کشور‌ها برای بهبود بیماران آلوده به برخی ویروس‌های دیگر نیز کار گرفته می‌شد.
در ماه‌های اخیر نیز برخی کشور‌ها از جمله چین از پلاسمای خون بهبود یافتگان برای بیماران کووید ۱۹ استفاده کرده اند اما به گفته ژرفبین در این باره تا حال کدام تحقیق کلی و قطعی صورت نگرفته است.
ژرفبین تأکید می‌کند که تطبیق پلاسمای خون باید با در نظر داشت موارد علمی صورت گیرد تا از انتقال برخی امراض مانند زردی و اچ آی وی جلوگیری شود.
