حکومت افغانستان و گروه طالبان براساس توافق‌نامه صلح میان امریکا و طالبان که در ۲۹ ماه فبروی سال روان میلادی امضا شد، روند آزادی زندانیان را آغاز کردند.
عبدالرؤف باشنده ولایت کنر است. او در ماه ثور سال‌جاری خورشیدی از سوی حکومت افغانستان با گروهی از زندانیان دیگر طالبان از زندان آزاد شد.
عبدالرؤف می‌گوید که ۱۲ بجه شب به اتهام دست داشتن با طالبان بازداشت شده بود و ۲ سال و ۳ ماه را در زندان سپری کرد.
او می‌گوید که پس از آزاد شدن از زندان، گروه طالبان با او تماس نداشته و می‌خواهد که به زندگی عادی‌اش ادامه دهد: "بسیار خوش شدیم که از زندان آزاد شدم و به خانه‌ام برگشتم. نزد پدر و مادر و دوستان خود هستیم. طالبان نزد من نیامدند اما دوستانم از من احوال گرفتند. آرام در خانه نشسته‌ام و به شغل خود که دهقانی است ادامه خواهم داد."
عبدالرؤف از سوی محکمه به ۳ سال زندان محکوم شده بود.
سیف الرحمان باشنده ولایت کندهار نیز به تازگی از زندان حکومت افغانستان رها شده است. او می‌گوید، به ۱۰ سال زندان محکوم شده بود و نزدیک به ۴ سال را در زندان سپری کرد.
به گفته او می‌خواهد به آموزش ادامه دهد و درس‌های ناتمامش را تکمیل کند: "مانی‌که من بازداشت شدم از صنف دوازدهم فارغ شده بودم. لسان انگلیسی را نیز آموخته بودم. حالا می‌خواهم که به آموزش ادامه دهم و زندگی عادی‌ام را به پیش ببرم."
او نیز تاکید می‌کند که پس از رهایی از زندان گروه طالبان با او تماس نگرفته است.
سهیل شاهین سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر نیز می‌گوید که زندانیان آزاد شده این گروه به زندگی عادی برخواهند گشت و به آموزش خود ادامه خواهند داد: "زندانیان امارت اسلامی که آزاد شده اند به خانه‌های خود رفته اند.آنها زمانی زیادی را در زندان سپری کردند. آنها به آرامش و بودن در کنار خانواده‌های خود نیاز دارند. پس از این آنهایی که نیازمند درمان هستند تداوی خواهند کرد و برخی‌شان هم آموزش نا تمام خود را تکمیل خواهند کرد."
توافق‌نامه صلح میان امریکا و طالبان در ۲۹ ماه فبروری سال جاری میلادی در قطر امضا شد. براساس این توافق‌نامه حکومت افغانستان باید پیش از آغاز مذاکرات میان افغان‌ها ۵،۰۰۰ زندانی طالبان را آزاد کند.
براساس این توافق‌نامه، گروه طالبان هم باید ۱،۰۰۰ زندانی حکومتی را پیش از آغاز گفت‌وگوهای بین‌الافغانی آزاد کند.
حکومت اعلام کرده که تا حالا ۳،۰۰۰ زندانی گروه طالبان را آزاد کرده و این گروه گفته که ۵۷۱ زندانی حکومتی را رها کرده است.
در اوایل روند آزاد سازی زندانیان از دو طرف بطی به پیش می‌رفت اما با اعلام آتش‌بس سه روزه از سوی طالبان در عید سعید فطر این روند تسریع شد.
گفت‌وگو با زندانیان آزاد شده از زندان طالبان تا حدی دشوار است، اما مقام‌های حکومتی پیش از این گفته اند که تمام زندانیان رها شده از سوی طالبان نظامیان نبوده بلکه افراد ملکی هم در میان آنها شامل هستند.
نصرت الله باشنده ولایت خوست است، او می‌گوید که از سوی طالبان به اتهام انجام وظیفه در صفوف اردوی ملی بازداشت شده بود.
او که روزهای کمی را در زندان طالبان سپری کرده است می‌گوید که پس از ۱۳ ماه، صفوف نیروهای اردوی ملی را ترک کرده بود.
نصرت‌الله در حال حاضر مشغول خرید و فروش موتر و موترسایکل است: "پس از آنکه از زندان طالبان رها شدم، کار خرید و فروش موتر و موترسایکل را به پیش می‌برم. هیچ مشکلی ندارم و از کار خود بسیار خرسند هستم."
نصرت‌الله نیز می‌گوید که پس از آزادی از زندان طالبان کدام نهاد یا مقام حکومتی با او تماس نداشته است.
اما انتظار خادم رئیس بخش صلح و حفاظت از افراد ملکی شورای امنیت ملی افغانستان می‌گوید، زندانیانی که از بند طالبان آزاد شده‌اند حکومت با آنها در تماس بوده و با آنها کمک صورت می‌گیرد: "با آن‌هایی‌که از زندان طالبان رها شده‌اند تماس گرفته می‌شود. براساس حکم رئیس جمهوری باید با آنها کمک صورت بگیرد و مورد تقدیر قرار گیرند."
اما آقای خادم در مورد این که آیا افراد آزاد شده از زندان طالبان دوباره در صفوف نیروهای امنیتی و دفاعی جذب خواهند شد یا نه ابراز نظر نمی‌کند.
پس از آغاز روند تبادل زندانیان میان حکومت و گروه طالبان برخی از کارشناسان سیاسی و اعضای شورای ملی همواره گفته اند که اگر طالبان به روند صلح پابند نمانند، ممکن طالبان آزاد شده از زندان بار دیگر به میدان جنگ برگردند.
درهمین حال برخی منابع حکومتی می‌گویند که در برخی ولایت‌های افغانستان شماری از طالبان آزاد شده از زندان حکومت به میدان جنگ برگشته اند.
یک منبع امنیتی در ولایت پکتیا که به علت حساسیت موضوع می‌خواهد از او نام گرفته نشود، در صحبت با رادیو آزادی ادعا کرد که شماری از زندانیان آزاد شده طالبان در این ولایت دوباره به میدان جنگ برگشته اند.
اما حکومت افغانستان پیش از این گفته است که از زندانیان آزاد شده طالبان تضمین کتبی گرفته شده که دیگر به میدان جنگ برنخواهند گشت.
عبدالروف و سیف الرحمان که از زندان حکومت آزاد شده اند نیز تأیید کردند که حکومت از آنها تضمین گرفته و دوباره به میدان جنگ برنمی‌گردند.
سهیل شاهین سخنگوی دفتر سیاسی طالبان درقطر نیز ادعاها مبنی بر برگشت زندانیان آزاد شده این گروه به میدان جنگ را رد می‌کند: "این تبلیغات بی اساس است، امارت اسلامی به حضور افراد آزاد شده خود در میدان جنگ نیاز ندارد. در صفوف ما نیروهای کافی و آموزش دیده احتیاطی وجود دارد. حالا که ما به گفت‌وگوهای میان افغان‌ها می‌رویم به افراد دیگر نیاز نداریم."
دراین میان کمیسیون حقوق بشر افغانستان می‌گوید که در روند آزاد سازی زندانیان، باید مجرمین جنگی رها نشوند و حقوق قربانیان جنگ نقض نگردد.
به گفته مسئولان این کمیسیون درمورد زندانیان که آزاد می‌شوند باید با این کمیسیون و نهادهای حقوقی دیگر مشوره‌های لازم صورت گیرد.
مقام‌های این کمیسیون گفته اند که نامه‌ای نیز به حکومت افغانستان و گروه طالبان فرستاده اند و نگرانی‌های خود را در این زمینه ابراز داشته اند اما تا حالا در این مورد پاسخی دریافت نکرده اند.
این در حالی است که محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان گفته است که در روزهای آینده دو هزار زندانی دیگر طالبان نیز آزاد خواهند شد تا گفت‌وگوهای میان افغان‌ها هرچه زودتر آغاز شود و این کشور به صلح دایمی دست یابد.
