نگرانیها از ادامه فعالیت گروههای هراس افگن در افغانستان
بر بنیاد معلومات نهادهای امنیتی افغانستان بیش از ۲۰ گروه هراس افگن در کشور فعالیت دارند.
حالا با امضای توافقنامه صلح با گروه طالبان، هنوزهم نگرانیها از ادامۀ فعالیت گروهای دیگر هراس افگن وجود دارند.
فواد امان، معاون سخنگوی وزارت دفاع افغانستان میگوید که این گروهها در کنار گروه طالبان فعال هستند و با پیوستن طالبان به روند صلح، تضعیف خواهند شد.
فواد امان معاون سخنگوی وزارت دفاع افغانستان
او گفت: "بدون شک که پیوستن طالبان به روند صلح در تضعیف گروههای هراسافگن نقش اساسی خواهد داشت. یکی از شرایط همین است که طالبان باید با گروههای هراسافگن به ویژه القاعده روابط خود را قطع کنند. زمانی که طالبان با این گروهها رابطه نداشته باشد، آنها ضعیف و بهزودی نابود میشوند."
مقامهای افغان پیش از این گفتهاند که در کنار طالبان بیش از ۲۰ گروه مسلح داخلی و خارجی دیگر که این مقامها آنها را هراسافگن میخوانند، در افغانستان فعالیت دارند.
القاعده، داعش، لشکر طیبه، لشکرجنگوی، جیش محمد، جنگجویان چچنی و جنگجویان ازبیک از مشهورترین این گروهها شمرده میشوند.
پس از طالبان، داعش در سالهای اخیر در برخی ولایتهای افغانستان فعالیت گستردهای داشته و حتی حملههای انتحاری و انفجاری را در شهر کابل انجام داده است.
غلامعلی افغان، معاون کمیسیون امور دفاعی ولسی جرگه میگوید که داعش میتواند چالش جدی امنیتی را به میان آورد: " در حال حاضر داعش یک مشکل بزرگ است. این گروه سلاح، مهمات و تجهیزات زیادی گردآوری کرده و در حال رشد است. این گروه جنگجو دارد و در حال جلب و جذب است."
اما باری عارض، کارشناس امنیتی افغان میگوید که در حال حاضر طالبان به نحوی برای گروههای مسلح دیگر زمینههای فعالیت را در افغانستان فراهم کرده است.
باری عارض کارشناس امنیتی
به گفته او، در صورت تطبیق کامل توافقنامه صلح میان امریکا و طالبان و پیوستن این گروه به روند صلح، بساط گروههای دیگر از افغانستان برچیده خواهد شد: "در مورد ۲۲ گروه تروریستی که در افغانستان فعالیت میکنند، با یقین باید گفت که اگر توافقنامه صلح میان امریکا و طالبان درست عملی شود، این گروهها دیگر جای پایی در افغانستان نخواهند داشت."
این در حالی است که پس از امضای توافقنامه صلح میان امریکا و طالبان مذاکرات میان افغانها بهزودی آغاز خواهد شد.
امید میثم معاون سخنگوی ریاست اجرائیه میگوید که در مذاکرات میان افغانها چهارچوبی ایجاد خواهد شد تا بربنیاد آن از نیروهای طالبان نیز برای بهبود وضعیت و تأمین امنیت و ثبات در افغانستان کارگرفته شود.
اهمیت نقش ایران و پاکستان در تسریع روند صلح افغانستان
همزمان با فرا رسیدن زمان امضای توافقنامه میان امریکا و طالبان، برخی از کارشناسان افغان نقش کشورهای منطقه به ویژه ایران و پاکستان را در سرعت بخشیدن صلح در افغانستان مهم میدانند.
آنان میگویند یکی از عوامل جنگ چهلساله در افغانستان، مداخلههای کشورهای منطقه به خصوص کشورهای همسایه در امور داخلی افغانستان بوده است.
خالد سادات کارشناس روابط بینالمللی روز شنبه (۱۰ حوت) در صحبت با رادیو آزادی، بیشتر بر نقش ایران و پاکستان در صلح افغانستان تأکید کرد: "نقش ایران و پاکستان از دو بُعد مهم است. پاکستان مستقیماً میتواند بر طالبان فشار وارد کند تا آنها وارد گفتوگوهای صلح شوند تا روند صلح سریعتر شود. همچنین پاکستان میتواند مدیریت طالبان را طوری تنظیم کند که آنها این پروسه را به گونۀ درست آن به پیش ببرند. اما ایران به شکل مستقیم نمیتواند بر طالبان فشار نظامی وارد کند، اما نقش سیاسی ایران در این جا بسیار مهم است."
در چند دهه جنگ در افغانستان، برخی کشورهای همسایه به گونه ویژه ایران و پاکستان همواره متهم به مداخله در امور داخلی افغانستان و حمایت از گروههای شورشی شدهاند.
مایک پامپئو: فعالیتهای ایران در افغانستان را از نزدیک زیر نظر داریم
به تازگی مایک پامپئو، وزیر خارجه ایالات متحده امریکا از تاریخچۀ "تلاشهای تخریبکارانۀ" ایران در افغانستان سخن زده، گفت که فعالیتهای ایران را از نزدیک زیر نظر دارند تا تلاشهای صلح را در افغانستان مختل نسازد.
داود مایار، کارشناس سیاسی افغان به این نظر است که نه تنها ایران و پاکستان، بلکه همه کشورهای منطقه که به نحوی با حکومت افغانستان و طالبان روابط نزدیک دارند، میتوانند نقش مهمی در روند صلح افغانستان بازی کنند.
"کشورهای منطقه با در نظر داشت روابطی که با ملت، سیاسیون و حکومت افغانستان و طرف طالبان دارند، نقششان بیتأثیر نیست. از طرف دیگر، بازیگر آن طرف قضیه که امریکاییها هستند، بُعد دیپلوماسی این کشورها با آنها هم فعال است نقششان در پروسه صلح بیتأثیر نیست."
از سویی هم وزارت دولت در امور صلح افغانستان از همکاری کشورها با روند صلح افغانستان خوشبین است.
شعیب رحیم، مشاور ارشد وزارت دولت در امور صلح در این مورد به رادیو آزادی گفت: "علایم و پیامهایی را که در یک سال گذشته کشورهای منطقه و همسایه در قسمت رسیدن به صلح به ما داده است، امیدواریم که این تعهدات عملی شود و در صورتی که این تعهدات کشورها عملی گردد، امیدواریها به کامیابی پروسه صلح بالا میرود."
آقای رحیم گفت یکی از تعهدات موضوع رابطه دولتهای منطقه با گروههای متخاصم در افغانستان است. به گفته او، پابندی به چنین تعهدی فضا را بر گروههای به گفته او "خرابکار" محدودتر میکند.
احمد تکل خبرنگار رادیو آزادی ازدوحه مرکز قطر و مراسم امضای توافقنامه صلح میان طالبان و امریکا خبر میدهد: "قرار است مایک پامپیو وزیر خارجه امریکا لحظات بعد، پیش از امضای توافقنامه صلح میان طالبان و امریکا، سخنرانی داشته باشد. این که آیا صحبتهای آقای پامپیو رسمی خواهد بود و یا در جمع محدودی از خبرنگاران، هنوز روشن نیست."
آقای تکل افزود: "چند لحظه قبل زلمی خلیلزاد نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان به محل نشست آمد که قرار است در این جا امروز ساعت ۳:۴۵ به وقت محلی دوحه، توافقنامه صلح امضا شود. همچنان مقامهای طالبان نیز در اطراف دیده میشوند."
در این مراسم طالبان نیز بهگونه خیلی مختصر با رسانهها صحبت کرده اند.
آقای تکل گفت که طالبان گفته اند که این موافقتنامه به سود افغانستان است و همچنان طالبان از آمدن صلح نیز اطمینان داده اند.
آیا مرحلۀ کاهش خشونتها ادامه خواهد یافت؟
وزارت دفاع افغانستان میگوید حالا گروه طالبان باید تصمیم بگیرد که به کاهش خشونتها و یا مانند گذشته به جنگ ادامه میدهند.
هفتۀ کاهش خشونتها ساعت دوازده شب گذشته (۹ حوت) پایان یافت.
اما حالا نزد بسیاری از شهروندان کشور پرسش این است که آیا مرحلۀ کاهش خشونتها ادامه خواهد یافت و یا طرفهای درگیر همچنان با هم خواهند جنگید؟
سرپرست وزارت دفاع افغانستان نیز به این باور است که طالبان خشونت را دوباره از سر نخواهند گرفت؛ اما بهباور او گرفتن تصمیم در این باره بهگروه طالبان ارتباط دارد.
اسدالله خالد در صحبت با تلویزیون ملی افغانستان همچنین تأکید کرد که کاهش خشونتها زمینه برقراری آتشبس دایمی را فراهم خواهد کرد.
اسدالله خالد سرپرست وزارت دفاع افغانستان
وی گفت: "توافق صلح میان مقامهای امریکایی و نمایندگان طالبان امروز در دوحه مرکز قطر امضا میشود.
در کابل نیز حکومت افغانستان و جامعهجهانی اعلامیهای مشترکی را امضا خواهند کرد.
هفته کاهش خشونتها در سوم ماه حوت آغاز شد که بهگفته سرپرست وزارت دفاع افغانستان حملههایی در برابر نیروهای امنیتی افغان در بخشهایی از کشور صورت گرفتهاند.
کاپیسا، زابل، کندهار، هلمند، لوگر، میدان وردک، بدخشان، سمنگان، بلخ، فراه، لغمان، ارزگان و هرات ولایتهایی هستند که در جریان هفته کاهش خشونتها شاهد چنین حملهها در برابر نیروهای امنیتی و دفاعی کشور بودهاند.
در کابل نیز در هفتم و هشتم حوت در دو انفجار جداگانه ماینهای مقناطیسی یک غیرنظامی کشته شد و ۱۹ تن دیگر زخمی شدهاند. مسئولیت این رویدادها را گروهی برعهده نگرفتهاست.
هر چند در این هفت روز حکومت افغانستان در باره تلفات دقیق نیروهای امنیتی و دفاعی افغان چیزی نگفتهاست، اما یک منبع امنیتی که میخواهد نامش گرفته نشود به رادیو آزادی گفته که در هفته کاهش خشونتها ۲۱ تن از نیروهای امنیتی و ۴ غیرنظامی کشته شدند و ۳۷ تن دیگر زخمی شدند.
در همین حال ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان امروز شنبه به رادیو آزادی گفت که هرچند هفته کاهش خشونتها شب گذشته پایان یافتهاست، اما از این که شهروندان افغانستان خوشبین بهامضای توافق صلح میان مقامهای امریکایی و طالبان هستند امروز نیز این گروه هیچ حملهای انجام نخواهد داد.
او میگوید که جزئیات بیشتر در بارۀ ادامۀ مرحلۀ کاهش خشونتها پس از امضای توافقنامه صلح روشن خواهد شد.