مسئولان محلی و نماینده‌گان مردم می‌گویند آبده‌ها و ساحات باستانی در شمال افغانستان با تهدید نابودی روبه‌رو اند و ناامنی‌ها مانع بزرگی در برابر تلاش‌ها برای حفاظت آن‌ها شمرده می‌شوند.
بلخ، سمنگان و سرپل از جمله ولایات شمالی افغانستان اند که ساحات بیشتر باستانی و آبده‌های تاریخی را در خود جا داده‌اند.
غلام سخی لاله یک عضو شورای ولایتی بلخ می‌گوید که به دلیل عدم توجه دولت اکنون ساحات باستانی در این ولایت با تهدید حوادث طبیعی روبه‌رو اند و اگر برای چگونگی محافظت آن اقدام نشود، به‌زودی داشته‌های زیاد باستانی و تاریخی بلخ برای همیش نابود خواهند شد.
وی افزود: "متأسفانه ناامنی‌ها سبب شده‌اند که در اکثر ولسوالی‌ها، دولت قادر به‌حفاظت از ساحات باستانی نباشد، ساحات باستانی و آبده‌های تاریخی در بلخ نیاز به ترمیم و مرمت‌کاری دارند، حکومت محلی قادر به انجام این کار نیست."
عطا محمد ساهو معاون ادارۀ اطلاعات و فرهنگ بلخ نیز می‌پذیرد که ساحات زیاد تاریخی در این ولایت با تهدید نابودی هنگام رویدادهای طبیعی مواجه اند.
وی گفت که در کنار نبود امکانات ناامنی‌ها نیز مانع بزرگ در برابر فعالیت‌ها برای حفاظت از داشته‌های تاریخی در بلخ اند.
ساهو گفت که بالاحصار بلخ، خانقاه بهاوالدین ولد (پدر مولانا جلال‌الدین محمد بلخی)، باغ جهان نما و مسجد کهنۀ روضۀ منسوب به حضرت علی از عمده‌ترین بخش‌های تاریخی و جاذبه‌های توریستی در بلخ استند که با گذشت هر روز خطرات نابودی آن‌ها بیشتر می‌شود.
او افزود: "خانقاه بهاوالدین ولد (خانه مولوی)، بالاحصار بلخ، باغ جهان نما و ساحات دیگری در بلخ است که با تهدید شدید حوادث طبیعی قرار دارند و به دلیل امکانات، رسیدگی به آن کار دشوار است."
عادل‌شاه عادل سخنگوی فرماندهی پولیس بلخ ادعا کرده‌است که برای امن‌سازی ولسوالی‌هایی که در آن‌ها ساحات باستانی و تاریخی قرار دارند، عملیات‌های نظامی آغاز شده‌است.
هاشم سروری معاون شورای ولایتی سمنگان نیز ادعا می‌کند که ساحات باستانی در این ولایت علاوه بر تهدید حوادث طبیعی با خطر غصب از سوی زورمندان محلی قرار دارند.
سروری گفت اخیراً در دامنه‌های استوپه‌های سنگی تخت رستم در سمنگان زورمندان محلی ساحات سبز را تخریب کرده‌اند و در تلاش ایجاد شهرک رهایشی در حریم این ساحه باستانی هستند.
صدیق عزیزی سخنگوی والی سمنگان می‌گوید که آنان به‌هیچ گروه اجازه نخواهد داد که به‌ساحات باستانی و آبده‌های تاریخی این ولایت تهدید ایجاد کند.
در سرپل، بشیر حقجو رئیس ادارۀ اطلاعات و فرهنگ این ولایت ادعا می‌کند در جریان سال مالی ۱۳۹۸ دو آبدۀ تاریخی مسجد عیدگاه و امام کلان را ترمیم کرده اند، اما ده‌ها آبده تاریخی در ولسوالی‌های کوهستانات، صیاد و بلخاب به ترمیم و حفاظت شدید نیاز دارند که این اداره قادر به‌محافظت از آن‌ها نیست.
آقای حقجو افزود: " بالاحصار سرپل، در ولسوالی گوسفندی، قلعه قهقه، خواجه نها در ولسوالی سانچارک، جاذبه انگشت شاه و بالاحصار سانچارک است و به‌همین‌گونه ساحات زیادی در بلخاب و صیاد استند که به دلیل ناامنی‌ها قادر به محافظت از آن‌ها نیستیم."
فرماندهی پولیس سرپل نیز حضور گسترده مخالفان مسلح دولت را در ولسوالی‌های که ساحات باستانی در آن‌ها قرار دارند تأیید می‌کند.
بر اساس معلومات وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان بیش از ۱۰۰۰ آبده و ساحه باستانی در سرتاسر کشور با تهدید محو مواجه اند.
