سال ۲۰۱۹ از خونینترین سالها برای افغانستان بود. در این سال نزدیک به ۲ هزار غیر نظامی در نتیجه حملههای مسلحانه، انتحاری و انفجار ماین جان دادند.
حمله (۱۹ اگست) بر یک جشن عروسی در غرب کابل از خونینترین حملههای سال ۲۰۱۹ در افغانستان بود.
حملهای که نزدیک به ۷۰ کشته و چیزی کم ۲۰۰ زخمی برجای گذاشت. مسئولیت این حمله را گروه دولت اسلامی "داعش" به عهده گرفت.
پس از آن در (۱۸ اکتوبر) انفجاری در یک مسجد در روستای "جو دره" در ولسوالی ده بالای ولایت ننگرهار جان ۷۰ غیر نظامی را گرفت و دهها تن دیگر را زخمی ساخت.
هرچند هیچ گروهی مسئولیت این رویداد را بر عهده نگرفت اما نیکولاس کی نمایندۀ ارشد ملکی ناتو در افغانستان، نوشت که بر بنیاد اطلاعات او، انفجار در مسجد "جو دره" در ولسوالی "ده بالا" در ننگرهار، کار جنگجویان داعش بوده است.
حملات از این دست تنها به این دو حمله خلاصه نمیشوند، وزارت داخلهای افغانستان میگوید که در جریان سال ۲۰۱۹ میلادی ۵۹ حمله انتحاری در کابل و ولایتهای این کشور انجام شده است.
بر بنیاد اطلاعات که سخنگوی وزارت داخله به رادیو آزادی داده است، نیروهای امنیتی از وقوع ۳۱ حمله انتحاری دیگر جلوگیری کرده اند.
نصرت رحیمی سخنگوی این وزارت به رادیو آزادی گفت، حملههای "تروریستی" از جمله انتحاری و انفجار ماین عامل بیشترین تلفات غیر نظامیان در سال ۲۰۱۹ بوده است.
او شمار کشته شدههای غیر نظامی در این سال را نزدیک به دو هزار تن میخواند: "تلفات افراد ملکی ناشی از انفجار ماین، انتحاری و حملههای هراس افگنی در همین سال ۱۸۷۴ نفر است، ۴۵۲۱ نفر از غیر نظامیان در همین سال در اثر انفجار ماین، حملههای انتحاری و رویدادهای تروریستی زخمی شدهاند."
آمار دقیق در باره تلفات غیر نظامیان در جریان سال ۲۰۱۹ ارائه نشده است.
پیش از این در (۱۷ دسمبر) تدامیچی یاماموتو نماینده ویژۀ سرمنشی سازمان مللمتحد در افغانستان در گزارش خود در نشستی شورای امنیت این سازمان گفت، از نهم ماه اگست تا هفتم ماه نومبر امسال، بیش از ۶۶۵۴ رویداد امنیتی در افغانستان ثبت شده که ۱۳ درصد افزایش را نسبت به سال پار نشان میدهد.
بهگفته یاماموتو بیشتر این رویدادها در جنوب، شرق و جنوبشرق رخ داده، هلمند، کندهار و ننگرهار میدان داغ این رویدادها بودهاند.
او همچنان گفت که تلفات غیر نظامی در ربع سوم امسال در طول ده سال گذشته مرگبارترین بوده است.
پیشتر از آن کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در ماه اکتوبر اعلام کرد که در شش ماه نخست سال جاری خورشیدی ۱۶۱۱ تن کشته و ۴۸۷۶ تن دیگر از اثر جنگ و رویدادهای گوناگون امنیتی زخمی شدهاند.
در باره تلفات نیروهای امنیتی افغانستان در جریان سال ۲۰۱۹ گزارشی در دست نیست. وزارتهای داخله و دفاع افغانستان از ارائهای ارقام در این باره خودداری میکنند.
اما در مورد شمار کشتههای جنگجویان مخالف دولت، وزارت داخله به رادیو آزادی میگوید، در جریان امسال بیش از ۸۵۰۰ جنگجوی گروههای مسلح مخالف دولت کشته شدهاند.
ذبیح الله مجاهد سخنگوی گروه طالبان آمار ارائه شده از سوی وزارت داخله را رد میکند، اما میگوید که به زودی ارقام تلفات طالبان و نیروهای دولتی را منتشر خواهد کرد.
- 'تعداد عملیاتهای نیروهای افغان'
وزارت دفاع افغانستان میگوید که در جریان سال ۲۰۱۹ در هر ۲۴ ساعت ۱۰ تا ۲۰ عملیات هوایی، نیروهای خاص و قطعات زمینی در برابر جنگجویان مسلح مخالف دولت صورت گرفته است.
به گفته فواد امان معاون سخنگوی این وزارت، در این عملیاتها بیشتر والیها و ولسوالان نام نهاد طالبان و نیز فرماندهان قطعات سرخشان هدف قرار گرفته اند: "ما در این سال به گونه مطلق از حالت دفاعی بیرون شدیم و در حالت تهاجمی قرار گرفتیم، میزان حملههای ما در مقایسه با هر زمان دیگری علیه طالبان افزایش یافت، به اندازهای فشارها بالای طالبان افزایش یافت که این گروه توان افزایش حملههایشان را از دست دادند."
وزارت دفاع در حالی این اظهارات را مطرح میکند که طالبان در جریان سال ۲۰۱۹ بالای شهرهای پلخمری، کندز، فراه و بادغیس حمله کردند. افراد مسلح این گروه تا دروازههای برخی از این شهر ها نزدیک شدند.
- 'دست آوردهای نیروهای دولتی'
به گفته فواد امان معاون سخنگوی وزارت دفاع، در جریان این سال ۲۱ ولسوالی از وجود جنگجویان طالبان پاکسازی شدند. به گفته او ادارهای ولسوالیهای دهنه غوری در بغلان، مارجه در هلمند، وردوج، یمگان و کران و منجان در بدخشان، ده یک، خواجه عمری و جغتو در غزنی، درقد، ینگی قلعه، خواجه غار و بهارک در تخار و شیرین تگاب و بلچراغ در فاریاب در اختیار دولت قرار گرفته است. شماری از این ولسوالیها از سالها به این سو در تصرف طالبان بودند.
بر اساس اطلاعات وزارت دفاع، در جریان سال ۲۰۱۹ در ده ولایت نیروهای دولتی مصروف جنگ با گروههای مسلح مخالف دولت از جمله طالبان بودند.
وزارت دفاع میگوید که در جریان امسال نیروهای امنیتی و دفاعی توانستند ۴۳ زندان طالبان را از بین ببرند که از این زندانها به گفته معاون سخنگوی این وزارت بیش از ۲۰۰ سرباز نیروهای دولتی آزاد شدند.
ایجاد اردوی منطقوی از موارد دیگری است که به گفته وزارت دفاع یکی از دست آوردهای سال ۲۰۱۹ دانسته میشود.
فواد امان معاون سخنگوی این وزارت به رادیو آزادی گفت، بیش از شش هزار تن به اردوی منطقوی جذب شدند که در حال حاضر در برخی مناطق افغانستان جابجا شده اند.
با این همه چالشها و دست آوردهای که نهادهای امنیتی در سال ۲۰۱۹ عنوان می کنند، ایالات متحدهای امریکا و طالبان تلاش دارند تا در باره افغانستان به یک توافق صلح دست یابند.
انتظارها این است که پس از این توافق احتمالی، گفتگوهای میان افغانها آغاز شود.
حالا چشمها به سال ۲۰۲۰ دوخته شدهاند که آیا در این سال امیدهای صلح به واقعیت می پیوندند یا اینکه، جنگ همچنان دوام خواهد کرد؟