همگام با افزایش و گسترش بی‌ثباتی و ضعف حاکمیت دولت و کم‌رنگ شدن تطبیق قانون در کشور؛ به نظر می‌رسد که فرماندهان محلی در صدد برگشتاندن سلطه و حاکمیت‌شان بر مردم و باشندگان ساحات تحت نفوذ شان اند.
احمد رشاد ۱۴ ساله که پدرش از سوی یک فرمانده محلی مورد آزار و شکنجه قرار گرفته به رادیو آزادی گفت: "پدرم را در چوکی بسته بودند و بالای سرش یک بشکه آب را آویزان کرده بودند تا پدرم را شکنجه کنند."
او که به‌خاطر شکایت و دادخواهی به فرماندهی پولیس ولسوالی سیاه گرد ولایت پروان مراجعه کرده بود به رادیو آزادی گفت، پدرش از سوی یک قوماندان محلی اختطاف شد و مورد شکنجه قرار گرفت.
سیاه گرد از ولسوالی‌های سرسبز، دور دست و کوهستانی اما حالا رنگ زیبای خزانی گرفته است. این ولسوالی در دره غوربند ولایت پروان واقع شده که حاکمیت قوماندانان محلی در این دره نیز چشمگیر است.
احمد رشاد در مورد ماجرای پدرش و آوردن عریضه‌اش به پولیس گفت: "روز جمعه حوالی ساعت هفت بود، پدرم در مسجد کار می‌کرد، افراد مشتاق او را به قرارگاه‌شان برده و لت‌وکوب کردند، پدرم یک شب و یک روز را در آن قرارگاه با شکم گرسنه سپری کرد. خواست ما این است که مشتاق بازداشت شود و به پنجه قانون سپرده شود تا به جزای اعمالش برسد."
محمد سبحان ۲۲ ساله یکی دیگر از ساکنان ولسوالی سیاه گرد است که افراد وابسته به مشتاق را به آزار واذیتش متهم می‌کند.
او به رادیو آزادی گفت: "من از غوربند به طرف کابل می‌رفتم، شماری از افراد غیر مسئول موتر مرا ایستاد کردند و با مرمی زدند، خودم را هم لت‌وکوب کرده و دستم را شکستند و یک نفر به نام قوماندان مشتاق مسلح غیر مسئول است."
پولیس ولسوالی سیاه گرد گفت که شکایات و عرایض شماری زیاد از ساکنان این ولسوالی را دریافت کرده که از مشتاق شکایت کرده و اتهامات مختلف علیه او وارد شده‌است.
حسین شاه مقصودی فرمانده پولیس ولسوالی سیاه گرد در این مورد به رادیو آزادی گفت: "مسجدی نام افسر امن و نظم عامه در هلمند است و از وظیفه به خانه خود رخصت آمده بود و از سوی قوماندان مشتاق بازداشت شد، اعضای خانواده‌اش برای ما عریضه کردند و گفتند که پدر ما را اختطاف کرده و در بدل رهایی‌اش پنج هزار دالر خواسته، عریضه‌شان را به بخش مبارزه با جرایم جنایی راجع کردیم، بخش جنایی هم اقدام خود را کرد و آنرا به مرکز فرستاد. یک طفل ده ساله گوسفندان خود را به کوه برده بود او را به مرمی زدند و قاتلش معلوم است و حاضر نشدند که قاتل را به پولیس تسلیم کنند و همین گونه تهدید برای مردم هستند و دوسیه‌های شان پیش ما ثبت است و کارهایی که می‌کنند خلاف قانون است و خود قوماندان مشتاق مسلح غیر مسئول است."
محمد مشتاق دو سال قبل به‌حیث فرمانده پولیس محلی در دره غوربند ولایت پروان سمت حکومتی داشت. اما حالا فرماندهی پولیس پروان او را سردسته افراد مسلح غیر مسئول معرفی می‌کند.
جنرال محفوظ ولی‌زاده فرمانده پولیس پروان در این مورد به رادیو آزادی گفت: "در قسمت بازداشتش نهادهای امنیتی تلاش دارند، سه ماه قبل به سارنوالی معرفی شد، اما به ضمانت رها شد، خودم دوسیه‌اش را به سارنوالی محول کردم، به سارنوالی معرفی شده بود؛ اما سارنوالی به ضمانت رهایش کرد."
مشتاق در حال حاضر در داخل دره فندقستان غوربند که ساحه کوهستانی است، اقامت دارد.
پولیس و سارنوالی پروان از شش ماه بدین‌سو از آمادگی برای بازداشت او سخن می‌زنند، اما تا حال نتوانسته اند او را بازداشت کنند.
برخی از منابع دلیل ناکامی پولیس را زورمند بودن مشتاق می‌دانند.
مشتاق علاوه بر داشتن ده‌ها فرد مسلح غیر مسئول، حمایت شمار زیادی از افراد صاحب نفوذ محلی و بزرگان قومی را جلب کرده‌است.
عبدالواحد ۷۳ ساله یکی از حامیان مشتاق است. او به رادیو آزادی گفت اگر این‌جا مردم خود مختار باشند کارهای زیادی مانند دزدی، باج‌گیری، راه‌گیری از آن‌ها سر می‌زند.
او افزود: "اگر قوماندان مشتاق نباشد این کار ها صورت می‌گیرد."
شمار دیگر از این دسته افراد محل به این باور هستند که بازداشت مشتاق سبب برانگیخته شدن عکس‌العمل‌های شدید شماری زیادی از باشندگان غوربند خواهد شد.
محمد اسماعیل در مورد گفت: "دولت مردم را با قوماندان مشتاق بازداشت کند، به‌خاطری وقتی که قوماندان مشتاق نبود در سرک قیر گروه طالبان پائین می‌شدند و هر گونه موتر و تانکر را آتش می‌زدند و به همین دره بالا می‌کردند، حالا قوماندان مشتاق ۱۳ کیلومتر را در ۱۸ دره امن ساخته است. ما از دولت هم اطاعت می‌کنیم؛ اما قوماندان مشتاق بزرگ ما است و هر چیزی که همین بخواهد ما انجام می‌دهیم."
خبرنگار رادیو آزادی برای دیدار با قوماندان مشتاق و روشن ساختن اتهامات وارده بر او به دره دور افتاده فندقستان رفت.
فرمانده مشتاق در جواب به این سؤال خبرنگار رادیو آزادی که دلیل برکناری‌اش از سمت فرمانده پولیس محلی این بوده که شماری مردم از او شکایت داشتند که سبب آزار و اذیت آنان شده‌است؟ گفت: "معین امنیتی پیشین به دلایل سیاسی مرا از این وظیفه برکنار کرد." اما او در مورد این دلایل سیاسی جزئیات نداد.
او گفت افراد شاکی اکثر شان از غوربند هستند؛ اما از ۱۵ سال بدین‌سو در کابل زندگی کرده‌اند.
او افزود: این‌ها را یک حلقه خاص دولتی تشویق می‌کند چه در پروان یا در مرکز که این دسته همین کار را بکنند. هیئت آمده بود از وزارت داخله پیش آنان رفتم و دوسیه را خودم به سارنوالی پروان بردم، اما بدبختانه همین مردمی که در رسانه‌ها شکایت می‌کنند، یکی آنان هم در سارنوالی حاضر نشد که در مقابل من حرف بزند و از من شکایت کنند.
او در مورد لت‌وکوب و اختطاف یک افسر نظامی به نام مسجدی در دره غوربند گفت: "مسجدی همراه طالبان خیلی ارتباط نزدیک دارد او را پولیس محلی گرفته است."
مشتاق در جواب به سؤال رادیو آزادی که فرماندهی پولیس پروان برای بازداشتش حکم دارد گفت که بار نخست است که در این مورد می‌شنود.
مشتاق افزود: "بگویند که به چه دلیل من مورد پی‌گرد عدلی و قضایی استم؟ ما خو نمی‌توانیم که هم در مقابل طالبان بجنگیم و هم از دولت سرپیچی کنیم و این را منطق قبول نمی‌کند و ما در مقابل دولت یاغی نیستیم."
وقتی از فرمانده مشتاق در مورد تعداد افراد مسلحش سؤال شد او گفت که از سر تا اخیر دره همۀ مردم از او حمایت می‌کنند.
او در ادامه افزود: "اگر حمایت مردم نباشد من یک روز هم این‌جا نمی‌نشینم، همین ضرورت مردم است که مرا نمی‌گذارند از این‌جا بروم."
با این همه لوی سارنوالی افغانستان تأکید دارد که اگر پولیس پروان مشتاق را بازداشت بتواند، تحت تعقیب عدلی و قضایی قرار خواهد گرفت.
جمشید رسولی سخنگوی لوی سارنوالی در این مورد به رادیو آزادای گفت: "محکمه پروان و ستره محکمه، کسی را به نام قوماندان مشتاق که گفته می‌شود قوماندان پولیس محلی است و آن هم قابل تعقیب عدلی دانسته می‌شود و برای پولیس جلب خود را روان کردیم تا او را به سارنوالی حاضر کند تا به اساس حکم محکمه تحت تعقیب عدلی قرار گیرد."
موضوع مشتاق یکی از نمونه‌های موارد زیادی از حضور و موجودیت همچو فرماندهان محلی در ولایت‌های شمال کابل است که از نظر برخی از آگاهان مسایل حکومت‌داری از دو سال گذشته بدین‌سو حاکمیت این افراد در محل افزایش و گسترش بیشتر یافته است.
به باور آنان به همین دلیل مردم دوباره تمایل‌شان را به پذیرفتن حاکمیت این افراد برگشتانده و در بسیاری موارد بجای قانون، فیصله‌های آنان را در محل بر خود مرعی‌الاجرا می‌دانند.
