یک افسر بلند رتبه تاجکستان گفتهاست کشورش از نا امن شدن ولایتهای شمال و شمالشرقی افغانستان نگران است.
وی افزوده که یک کشور خارجی شورشیان را در شمال و شمال‌شرق افغانستان تقویت میکند.
هرچند این افسر اداره امنیت تاجکستان از کشور مشخصی نام نبرد اما رسانهها و تحلیلگران تاجک باور دارند که هدف وی روسیه است.
نگرانی دوشنبه از نا امن شدن ولایتهای شمال و شمالشرقی افغانستان که با تاجکستان هم‌مرز اند در گذشته هم مطرح شدهاست.
اما ابراز نگرانی تاجکستان از نقش احتمالی روسیه در نا امن ساختن این ولایتها تازهاست.
این مقام برجسته امنتیتی تاجکستان روز جمعه گفت "یک کشور خارجی" در تلاش است تا همکاریها بین نیروهای تندرو از جمله طالبان را در شمال افغانستان بیشتر سازد.
میرعلی رازقوف افسر بلند رتبه اداره امنیت تاجکستان گفت مأموران استخباراتی یک "کشور خارجی" با گروه‌های تندرو مذهبی از جمله طالبان در افغانستان دیدار کرده است.
وی افزود:
"سال ۲۰۱۶ گروهی از نماینده‌گان خدمات مخصوص یکی از کشورهای خارجی به قلمرو جمهوری اسلامی افغانستان غیر رسمی سفر نموده با قوماندانهای گروهای تروریستی که در ولایتهای بدخشان، تخار، کندز، بلخ، بغلان، سرپل جوزجان و فاریاب موقعیت دارند واخوریها گذراندهاند (دیدار کردهاند)."
وزارت داخله افغانستان درین حال از دیدار مأموران استخباراتی کدام کشور دیگر با شورشیان در شمال افغانستان ابراز بی‌خبری میکند.
نجیب دانش سرپرست دفتر سخنگوی وزارت داخله به رادیو آزادی گفت:
"در مورد سفری که شده من جزئیات ندارم، نمی‌فهمم دقیق که برای‌تان وضاحت بدهم. اما دید ما اینست که صحبت با طالبان، با این گروه‌های تروریستی به جز ازینکه بتواند جنگ را شعله‌ور سازد، به جز ازینکه مشکلات افغانستان را بیشتر کند، من فکر میکنم به سود مردم افغانستان نیست و به سود صلح و امنیت نیست. تجربه که ما داریم این شبکههای تروریستی به خصوص طالبها به هیچ قانون و مقررات پا بند نیستند."
در همین حال میرعلی رازقوف افسر اداره امنیت تاجکستان میگوید که "یک کشور خارجی" حتی در انتقال جنگجویان از جنوب به شمال و شمال‌شرق افغانستان نقش دارد و میخواهد شمار تندروان مذهبی در ولایتهای هم‌مرز با آسیای مرکزی افزایش یابد.
رازقوف از کشور خاصی نام نبرد اما رسانهها و تحلیلگران تاجک چنین برداشت کردهاند که هدف رازقوف روسیه است.
مومن احمدی خبرنگار بخش تاجکستان رادیو آزادی میگوید:
"اشاره این مقام تاجکستان این بود که یک سازمان استخباراتی میخواهد گروه‌های دیگر مانند جماعت انصارالله، حرکت ترکستان، حرکت اسلامی ازبکستان را با گروه طالبان یکجا کند. یعنی وقتی اشاره به سوی طالبان است، با درنظرداشت گفتههای قبلی مقامات غربی و اعتراف روسیه (مبنی بر ارتباطش با طالبان) برداشت این میشود که منظور این مقام تاجک روسیه است."
وزارت داخله افغانستان هم نمیخواهد در باره نقش احتمالی روسیه در نا آرامی ولایتهای شمالی و شمالشرقی چیزی بگوید.
نجیب دانش گفت، درین باره چیزی برای گفتن ندارد:
"متأسفانه در همچو موارد من چیزی برای گفتن ندارم، پاسخی ندارم و معلوماتم هم درین باره تکمیل نیست تا پاسخ بدهم."
تاجکستان با ولایتهای تخار، بدخشان، کندز و بلخ افغانستان نزدیک به ۱۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارد.
هر سه ولایت درین اواخر شاهد افزایش روز افزون فعالیتهای گروه‌های تندرو بودهاست.
ولایت کندز حتی دوبار به دست طالبان افتاد و حالا هم مهم‌ترین ولسوالیهایش در کنترول شورشیان تندرو از جمله طالبان است.
اما سؤال اینجاست از تقویت شورشیان در شمال و شمال‌شرق افغانستان، روسیه چه سودی میبرد؟
مومن احمدی به نقل از تحلیلگران تاجک میگوید مسکو با این کار کشورهای آسیای مرکزی را تهدید میکند تا از آنها امتیاز بگیرد.
او افزود:
"روسیه میخواهد تاجکستان شامل اتحاد گمرکی شود که در آن قبلاً قزاقستان، قرغزستان و دیگر کشورهای نزدیک به روسیه-پسا شوروی-شامل بودند. تاجکستان با چند دلیل که این اتحاد به اقتصادش زیان‌آور است از شامل شدن به این اتحاد سرپیچی میکند و این کار را به درازا میکشد. حالا بسیاری کارشناسها فکر میکنند که به جز آن هدفهای بزرگی که روسیه میخواهد از طالبان استفاده کند یک هدفش اینست که با جمع آوردن گروه‌های تندرو مثل طالبان به کشورهای آسیای مرکزی مثل تاجکستان فشار بیاورد و آنها را همیشه در حال ترس نگهدراد و (بگوید) اگر من شما را از این گروهها محافظت نکنم کشور شما را به خاک و خون میکشاند."
روزنامه نگار افغان و تحلیلگر امور منازعه سنجر سهیل نیز نظر مشابه دارد.
وی افزود:
"با توجه به گسترش و افزایش رابطه بین ارتش پاکستان و ارتش روسیه و مانور اخیر نظامی بین ارتش روسیه و ارتش پاکستان و حضور شماری جنرالان روسیه در وزیرستان شمالی و گزارشهای مبنی بر اینکه مقداری اسلحه، پول و امکانات به طالبان داده شده به نظر میرسد که روسها دارند کم کم وارد یک بازی خطرناک در منطقه میشوند و از طریق حمایت از افراط‌گرایی مذهبی در واقع کوشش میکنند که هم کشورهای آسیای میانه را از طریق نا امن‌سازی افغانستان بترسانند و حضور خود شان را در آنجا تقویت کنند و از جانب دیگر برای امریکا و متحدانش در کل ناتو در افغانستان مشکل خلق کنند."
روسیه در گذشته این چنین برداشتها را نا درست خوانده و از نا امن شدن شمال و شمال‌شرق افغانستان ابراز نگرانی کردهاست.
مسکو هرچند می‌پذیرد که با طالبان رابطه مستقیم برقرار کردهاست ولی میگوید هدفش ازین ارتباط کمک با پروسه صلح افغانستان است.
روسیه حدود ده روز بعد یک کنفرانس منطقه‌یی را در باره صلح افغانستان میزبانی خواهد کرد.
مسکو میگوید با میزبانی این نشست میخواهد پروسه صلح افغانستان را سرعت ببخشد، اما شماری از آگاهان افغان به پیامدهای نشست مسکو شک و تردید دارند.
سنجر سهیل روزنامه نگار و تحلیلگر امور منازعه میگوید کنفرانس مسکو بدون حضور مهرههای اصلی برگزار میشود بناً نمیتوان به پیامدهای آن خوشبین بود.
سهیل افزود:
"حل قضیۀ افغانستان بدون حضور گسترده و متوازن تمامی نیروهای قدرتمند منطقه‌یی و جهانی نا ممکن است. روسها مثلاً پاکستان را دعوت میکنند و هند را دعوت نمیکنند به هیچ صورت این ابتکار نمیتواند به موفقیت برسد. یا عدم حضور امریکاییها که ما با آنها رابطه استراتژیک داریم طبیعتاً اهمیت و مؤثریت این نشستها را کم میسازد."
در گذشته زمانی که مسکو رابطه مستقیمش با طالبان را تائید کرد کابل با واکنش تند پاسخ داد.
برداشتها در افغانستان نیز چنین بود که روسیه توسط طالبان میخواهد داعش را سرکوب کند.
حنیف اتمر مشاور امنیت ملی رئیس جمهور افغانستان حدود یک ماه پیش در گفت‌وگوی با روزنامه تایمز آف اندیا «Times of India» گفت کشورهای منطقه برای سرکوبی داعش بهتر است با حکومت کابل همکاری کنند نه با طالبان و دیگر گروه‌های تندرو که به باور دولت افغانستان دو روی یک سکه اند.
