امروز ۱۳ فبروری مصادف است با روز جهانی رادیو.
با آنکه در جهان فعالیت رسانهها و منابع معلوماتی روز به روز در حال پیشرفت است و رسانههای اجتماعی بخاطر ارائه معلومات بیشتر برای مردم در اولویت قرار گرفته، در افغانستان رادیو نیز به یک منبع مهم اطلاع رسانی مبدل شدهاست.
کمال سادات سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ در صحبت با رادیو آزادی گفت، در میان تمام منابع رسانهیی، رادیو در افغانستان علاقهمندان بیشتر داشته و شنوندههای آن در حال افزایش است.
آقای سادات میگوید، نبود برق در ولسوالیها و قریهها، عدم دسترسی مردم به تلویزیون و انترنت، فقر و تنگدستی، عنعنات ناپسند اجتماع از جمله عواملی اند که شنوندههای رادیو در کشور بیشتر گردیدهاست.
وی گفت:
"در افغانستان شنوندههای رادیو در حال افزایش است و رادیوها در کشور نیز پیشرفت کرده و رادیو میان مردم اهمیت زیادی دارد و برای آنان مهم است."
از ایجاد رادیو در افغانستان نزدیک به نود سال میگذرد اما هنوز هم صدای رادیو در کشور بلند و میان افغانها از اهمیت خاص برخوردار است.
از سوی هم مسئولان اتحادیه رادیو تلویزیون افغانستان میگویند، هماکنون بیشتر باشندههای کشور به رادیو دسترسی داشته و در مناطق دور دست رادیو شنوندههای خاص دارد.
محمد رحمتی رئیس این اتحادیه به رادیو آزادی گفت، در حال حاضر بیشتر از دو صد رادیو در افغانستان نشرات داشته اما تنها صد رادیو آن عضویت این اتحادیه را دارند.
وی افزود:
"صد شبکه رادیو در مرکز و ولایات عضو این اتحادیه است تعداد رادیوها بیشتر از دو صد و یا هم شاید بیشتر است."
در عین حال برخی از مسئولان رسانهها و استادان پوهنځی ژورنالیزم پوهنتون کابل، رادیو را یک رسانه آموزشی و آسان عنوان کرده میگویند، رادیو بخاطر شریک ساختن معلومات و ارائه برنامههای تفریحی در اجتماع و جهان و بخصوص میان مردم فقیر به یک منبع اطلاعرسانی کامیاب مبدل شدهاست.
ذبیحالله حیدری استاد پوهنځی ژورنالیزم پوهنتون کابل میگوید، رادیو یک بستر خوب بخاطر پخش نشرات اجتماعی و فرهنگی میباشد و میتواند بالای اجتماع تأثیرات مثبت داشته باشد.
وی گفت:
"افغانستان کشور سنتی هم است و از نظر اقتصادی و انرژی برق هم مشکلات دارد رادیو میتواند یک رسانه خیلی خوب باشد پیامها را برای مردم برساند وسیله ارتباط خیلی قوی و نیرومند باشد و یک بستر ساز برای تطبیق برنامههای اجتماعی باشد."
از سوی هم شماری از باشندههای کابل با آن که روی ارزش رادیو تأکید میکنند اما میگویند، رادیو شنوندههایش را در کابل از دست داده و جای آنرا تلویزیون و رسانههای اجتماعی دیگر گرفته است.
دو تن از باشندههای کابل در این مورد میگویند:
"حالا رادیو را کس آنقدر نمیشنود موبایل و تلویزیون است که مردم بیشتر به آن علاقه دارند."
"حالا فرق میکند، قبلاً تمام مردم رادیو میشنویدند و حالا در هر خانه، موتر و دکان رادیو و برخی وسایل دیگر وجود دارد و مردم از آن استفاده میکند."
رادیو در قریهها و ولسوالیها از اهمیت خاص برخوردار است.
حکمتالله یکتن از باشندههای غزنی و شنونده رادیو میگوید که شنیدن رادیو یک بخش زندگی وی است و هر حادثه که در کشور رخ میدهد وی نخست آنرا از طریق رادیو میشنود به همین دلیل رادیو برایش ارزش دارد.
وی گفت:
"من همیشه در انتظار استم که بشنوم چه حادثه رخ دادهاست، چند نفر در آن کشته شده به همین دلیل رادیو برایم ارزش دارد مردم زیاد آنرا میشنوند، من رادیوهای را نمیشنوم که خبرهایش واقعیت ندارد و یا هم خبرهای غیر مشروع نشر میکند."
حضرت یوسف یوسفزی یکتن از خبرنگاران رادیو محلی ولایت ننگرهار میگوید، شنوندههای رادیو بیشتر به خبرهای علاقمند هستند که روی واقعیتها استوار و مشکلات جامعه را بررسی کرده باشد.
وی افزود:
"اگر رادیو خوب باشد خبرها و گزارشات را با صداقت نشر و راه حل مشکلات جامعه را بررسی میکند و این رادیوها شنوندههای بیشتر دارند."
با این همه مشکلات اقتصادی و امنیتی سبب شده تا از فعالیت رادیوها در مناطق دور دست جلوگیری نماید.
از سوی هم صدیقالله توحیدی رئیس نی یا اداره حمایت از رسانههای آزاد در افغانستان میگوید، برخی رادیوها علاوه بر مشکلات اقتصادی با نشر خبرهای انتقادی با تهدید زورمندان و گروههای تروریستی مواجه هستند.
وی گفت:
"مشکلات بسیار جدی رادیوها دو مشکل اساسی است مشکل مالی پیدا کردن آگهیهای بازرگانی و اعلانات تجارتی و همچنان امنیتی که از جانب زورمندان محلی مورد تهدید قرار میگیرند."
آقای توحیدی میگوید، با آنکه در سالهای اخیر شماری زیادی رسانههای تصویری به فعالیت آغاز کردهاند اما رادیو هم میان مردم با ارزش است.
اولین رادیو در افغانستان حدود نود سال قبل در زمان غازی امانالله خان بنام رادیو کابل به فعالیت آغاز کرد که پس از مدتی بنابر موجودیت برخی عوامل نشرات آن متوقف گردید.
اما در سال ۱۳۲۰ هجری دوباره رادیو کابل به نشرات آغاز کرد و در آن زمان تنها در شهر کابل شنیده میشد.
گزارش: فرشته ندا