از گذشته ها به این طرف زنان و دختران در افغانستان همواره مورد خشونت های مختلف قرار می‌گیرند. یکی از این خشونت ها مسئله بد دادن دختران است که از سال ها به این سو در نقاط مختلف با اشکال گوناگون مروج است.
بد دادن دختران معمولاً توسط شورا، جرگه و نشست مو سفیدان محل تطبیق می‌گردد.
بد دادن زمانی به وقوع می‌پیوندد که یک مرد، مردی را از فامیل دیگر به قتل رسانیده باشد یا جرم بزرگ را در حق کسی نموده باشد. بدین منظور غرض جلوگیری از قتل های دیگر دختر خانواده قاتل را به پسر خانواده مقتول که هر قدر تفاوت سنی هم داشته باشند به عقد نکاح در می آورند. این رسم ناپسند در میان برخی از اقوام تا هنوز جریان دارد و دختری که به بد داده می‌شود از تمامی حقوق خود در خانواده شوهر محروم شده و مورد آزار و اذیت و بی توجهی قرار می‌گیرد.
اینکه ریشه بد دادن دختران از کجا آغاز گردیده است حاجی حاکم یک تن از بزرگان قومی از ولایت پکتیا می‌گوید که در گذشته به جای بد دادن دختران یک مقدار پول داده می‌شد اما نتیجه نداد.
وی گفت:
"شخصی که کسی را به قتل می‌رساند یک نفر دیگر فیصله می‌کرد و از شخصِ که قتل کرده بود پول می‌گرفت و او شخص مطمین می‌شد که در بدل قتل پول گرفته شده است و مشکل حل شده است اما این طور نمی‌شد و آنها انتقام خود را می‌گرفتند و یکی از افراد خانواده را به قتل می‌رسانند و پول را دوباره به او خانواده روان می‌کردند و بعد از آن مردم، بزرگان و ریش سفیدان قریه جمع شده گفتند که باید این دشمنی به شکلی دیگری به دوستی تبدیل شود و بعد از آن در بدل قتل بد دادن دختران رواج پیدا کرد."
بد دادن دختران نه تنها در ولایات دور دست بلکه در ولسوالی های کابل نیز رواج داشته و یکی از عنعنات ناپسند و انواع خشونت در برابر دختران و زنان در این کشور به حساب می آید.
دختران اکثراً به خاطر قضایای چون قتل، تجاوز جنسی و حتی فرار از منزل که از سوی اقارب شان صورت می‌گیرد به بد داده می‌شوند و در بیشتر موارد دخترانی که به بد داده می‌شوند راضی نیستند و خانواده مقتول رفتار بسیار زشتی با چنین نو عروسان دارند. در این مورد تعدادی از جوانان چشم دید های غم انگیزی خود را چنین قصه کرده اند:
"بنفشه محصل یکی از پوهنتون های خصوصی استم. یک بچه یک نفر را کشته بود باز خواهر آنرا نظر به فیصله موسفیدان قریه به جای خون گرفتن، خواهر آن بچه را به بد دادند بعد از آن بالای دختر ظلم و ستم کرده می‌گفتند که وقتی ترا می بینیم او بچه کشته شده یاد ما می آید بدتر بالایش ظلم می‌کردند حتی چند بار دختر خواسته بود که خود کشی کند و زمانیکه شکایت خود را به خانواده خود رسانده آنها هم گفتند اگر تو را دوباره به خانه بیارم شاید برادرت را بکشند."
"قاری احمد باشند ولایت کابل. بچه خاله قتل کرده بود و در اثر جرگه فیصله شد که باید از خانواده مقتول دختر بگیرند باز آن ها سه دختر را به بد دادند حالی زندگی او دختر به حد آخر خراب است."
"ویدا محصل پوهنتون تعلیم و تربیه کابل. یک دختر برادرش نفری را به قتل می‌رساند و در مقابل نفر دیگر این دختر به بد داده میشه و رضایت خود دختر هم نمی‌باشد این دختر هر روز از طرف خانواده شکنجه می‌شد و در آخر هم به یک شخص روانی مبدل گردید."
ایستادگی در برابر رسم به «بد دادن» دختر در افغانستان کار ساده‌ای نیست اما خان ولی عادل جوانی از ولایت پکتیا از قبول چنین رسمی که در خانواده‌اش حاکم بوده سر باز زده و از چند مدت به این سو در شهر کابل خیمه تحصن برپا کرده است.
وی که نخواسته تا زنان و دختران قربانی جهل و خرافات شوند و به خواهرانش اجازه درس خواندن داده شود از طرف فامیل، علما و ریش سفیدان منطقه دیوانه خطاب شده و از منطقه رانده شده است اما خان ولی عادل می‌گوید: برای مبارزه با خرافات حاضر است جانش را فدا کند.
او قصه خود را چنین حکایت کرد:
" زنان و دختران در بعضی جا ها مانند برده زندگی می‌کنند، حق تصمیم گرفتن و تحصیل را ندارند مه از خانواده خود شروع کردم که این مشکلات و بد دادن در آن وجود دارد اما من با مخالفت های غیر واقعی قریه روبرو شدم مرا تکفیر کردن که این آدم کافر شده و همه تصمیم گرفتن که این آدم دیوانه شده و به موافقه همه از منطقه مرا کشیدن و عکس العمل شان خیلی شدید بود حتا تا مرز کشتن بود که مرا از بین ببرند.
در خانه اکثر ما کنیز وجود دارد مه نمی خواستم که خواهرم کنیزی کسی دیگر باشد و نمی خواستم خواهر کسی دیگر که انسان است کنیز در فامیل ما باشد. و بالاخره مه صدای هزاران دختر جوان را بلند کردیم و انشاالله جلو این خرافات را می گیریم."
دختران نباید قربانی اشتباهاتی شوند که دیگران انجام می‌دهند این سخنان در پشت خیمه تحصن خان ولی عادل نوشته شده بود و یکی از خواست هایش از علمای دین هم این بود که نباید نکاح دخترانی که بد داده می‌شوند را بسته کنند.
شمس الله احمدزی رئیس دفتر ساحوی کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان می‌گوید: قانون منع خشونت علیه زنان در کنار سایر موارد خشونت مسئله بد دادن دختران را هم جرم پنداشته است و اشخاصی که در این جرم دست داشته باشند مورد تعقیب عدلی قرار می‌گیرند و برای جلوگیری آن از راه های مختلف از طریق رسانه ها، جلسات آموزشی برنامه های را ایجاد کرده‌اند تا ذهنیت مردم در این مورد روشن شود و برایشان آگاهی داده شود تا در رابطه به اضرار و پیامد های بد این عمل بدانند.
در حالیکه عمل بد دادن دختران به تصمیم و تحت نظر برزگان قوم و علمای دین صورت می‌گیرد ولی برخی از علمای دین می‌گویند که بد دادن دختران جنبه اسلامی و شرعی ندارد.
سعید الرحمن احساس استاد ثقافت اسلامی پوهنتون پولی تخنیک کابل می‌گوید: نکاح عقد است و اگر آن عقد رضای دو طرف نباشد و نکاح جبری باشد حرام است. و شریعت هم عوض بد را تعیین کرده کسی که زحم بوجود آورده، کسی که قتل کرده جزایش معلوم است حال که موسفید ها و علمای محاکم غیر قانونی که وجود دارد جزا به کسی می‌دهند که او اصلاً در آن جرم دست ندارد و آنرا به بد می‌دهند که این کار نامشروع است.
داعی الحق عابد معین وزارت حج و اوقاف هم با تایید سخنان استاد احساس می‌گوید: ملای که نکاح این چنین دختران را بسته می‌کند شریک جرم پنداشته می‌شود و در اسلام جایز نیست و برای محو پدیده بددادن دختران سیمینار ها و کنفرانس ها را در کابل و ولایات راه اندازی کرده‌اند.
ولی محمد ځاځی یک ملک ولسوالی آریوب ځاځی ولایت پکتیا می‌گوید: با آنکه این رسم و رواج بد دادن دختران از گذشته باقی مانده است و تلاش‌ها هم صورت گرفته بود که به جای دختر مقدار پولی داده شود که نتیجه نداد اما حال با دایر کردن جرگه ها در این ولایت در مقابل بد دادن دختران زمین می‌دهند که این ارقام تا پنچاه درصد پایین آمده است.
وی گفت:
"در برخی جا ها اگر کسی جرمی را مرتکب می‌شود به جای یک دختر دو یا سه دختر آن خانواده را به بد می‌گیرند و او دختر هم که به آن خانواده می‌رود به نظر بد دیده شده و مورد لت و کوب و اذیت قرار می‌گیرند چرا که به بد گرفته بودند.
و دختری که در آن خانواده به بد گرفته شده همیشه طعنه داده می‌شود برایش که تو را به بد گرفتیم و تمام فشار و ظلم را بالای آن روا میداشته اند حتا که دختران جرأت نام پدر و مادر و خانواده خود را هم به زبان آورده نمی توانست به همین سبب زیادتر دختران هم خود را از بین بردند بالاخره مردم مجبور شده‌اند و فهمیدن که این یک رواج ناپسند است باید این رسم و رواج از بین برود.
در این مورد بزرگان قوم با مردم یکجا شده اند تا فیصله شود که دیگر بالای دختران ظلم صورت نگیرد و به جای دختر، زمین داده شود چرا که در ولایات زمین حیثیت ناموس را دارد و زمین هم که به جای دختر داده می‌شود مانند اینست که یک دختر را در بدل داده باشند و آنرا قبول کرده‌اند و روی آن کار شد و تقریباً پنجاه درصد این رسم و رواج از بین رفته است."
آقای ځاځی از مبارزه خان ولی عادل در مقابل رواج های ناپسند ستایش نموده گفت: که آنها نیز برای محو این پدیده کمیته جوانان را در ولایت پکتیا ایجاد کرده‌اند نه تنها روی مسئله بد دادن دختران بلکه روی سایر رواج های ناپسند به خصوص پایین آوردن طویانه هم مبارزه را آغاز کرده اند:
"ما در ولایت پکتیا و قریه جات و ولسوالی ځاځی کمیته جوانان را توسط جوانان ایجاد کردیم و جوانان میخواهند در مقابل آن همه رواج های ناپسند که درد سر شده و مردم را به مشکل مواجه ساخته به خصوص در قریه ما در مورد طویانه یک تصمیم گرفته اند که بعد از این از دولک طویانه بلند نباشد چرا که در مناطق پشتون نیشین طویانه تا پنج لک شروع تا ده لک گرفته می‌شد و یک نوع رواج هم شده بود که نتیجه خوبی هم نداشت و همه با هم یک دست شده و در مقابل این همه رسم و عنعنات ناپسند مبارزه را آغاز کردیم و همچنان جوانان روی اسراف و دیگر رواج های ناپسند کار می‌کنند تا این رواج های نا پسند به همیش از بین برود."
به گفته خان ولی عادل اگر مبارزه صادقانه باشد یک روز رنگ و بوی خوبی خواهد گرفت.
برنامه هوای تازه را از طریق ویب سایت رادیو آزادی www.radioazadi.com و صفحه فیسبوک هوای تازه Fecebook.hawa e taza.com هم شینده و هم خوانده می‌توانید.
ترتیب کننده برنامه هوای تازه: فروزان حبیب زاده
وقت نشر برنامه: هفته دو بار روز های شنبه و سه شنبه
