نشست منطقه‌ای؛ عراقچی: گفتگو میان کشورهای همسایه افغانستان، ضرورت استراتیژیک است

عباس عراقچی وزیر خارجه ایران (آرشیف)

وزیر خارجه ایران می گوید منطقه بیش از هر زمان دیگر به چارچوب هماهنگ و پایدار برای همکاری در رابطه به افغانستان نیاز دارد؛ چارچوبی که به گفته او بر همگرایی، منافع جمعی و امنیت مشترک تمرکز کند و از رقابت‌های مقطعی فاصله گیرد.

سید عباس عراقچی با بیان این سخنان در آغاز نشست منطقه‌ای در مورد مسائل افغانستان که تهران یک‌شنبه ۲۳ قوس میزبان آن بود، افزود که امنیت و رفاه این کشور به‌طور مستقیم با منافع همه کشورهای همسایه مرتبط است.

او در بخش از صحبت هایش که در شبکه ایکس خبرگزاری تسنیم ایران منتشر شده، گفت که ایجاد میکانیزم های منظم گفتگو میان کشورهای همسایه افغانستان، ضرورت ستراتیژیک است.

"ثبات و توسعه افغانستان نه تنها یک ضرورت انسانی، بلکه یک الزام راهبردی برای کل منطقه است،تجربه چند دهه گذشته به‌روشنی نشان داده است که امنیت، توسعه و رفاه در افغانستان، مستقیماً با منافع همه کشورهای همسایه گره خورده است. بنابراین گزافه نیست اگر مانند اقبال لاهوری، شاعر فارسی‌زبان پاکستانی، بگوییم آینده مشترک منطقه «ما» با آینده افغانستان پیوند خورده است."

او تاکید کرد که نسخه ‌های وارداتی و تصمیم‌گیری ‌های فرامنطقه‌ای نمی‌تواند مشکلات و بحران ‌های منطقه‌ای را حل کند و به ثبات منجر شود و از اینرو ایران همواره بر محوریت همسایگان در هر ابتکار مرتبط با افغانستان تأکید کرده و معتقد است کشورهای همسایه که پیوندهای تاریخی، فرهنگی، انسانی و اقتصادی عمیقی با افغانستان دارند باید نقشی بنیادین در تسهیل روندهای همکاری برعهده داشته باشند.

بر اساس گزارش رسانهٔ های ایرانی، در این نشست نمایندهٔ نخست‌وزیر پاکستان، نمایندگان رؤسای جمهور روسیه و ازبکستان و همچنان نمایندگان وزارت‌های امور خارجهٔ چین، تاجیکستان و ترکمنستان اشتراک داشته اند

محمد مدثر سفیر پاکستان در ایران در شبکهٔ اجتماعی ایکس نوشته که محمد صادق، نمایندهٔ ویژهٔ پاکستان در امور افغانستان، در این نشست تأکید کرد که به نگرانی ‌های اسلام‌آباد دربارهٔ تروریزم باید قاطعانه رسیدگی شود و افزوده که پاکستان خواستار ترویج صلح، توسعه و امنیت در منطقه است.

وزارت خارجه حکومت طالبان تا کنون در باره عدم اشتراک نماینده آنان در نشست منطقه ای در مورد مسائل افغانستان به طور رسمی اظهار نظر نکرده است،اما برخی رسانه های داخلی افغانستان به نقل از حافظ ضیا احمد،رئیس روابط عامه وزارت خارجه طالبان گزارش داده اند که گفته آنان در این نشست دعوت شده اند، اما شرکت نکرده اند.

در ادامه به نقل از او آمده که گفته حکومت طالبان از طریق سازمان‌ های منطقه‌ای، فارمت ‌ها و همچنان مکانیزم ‌های دوجانبه، به‌گونهٔ مداوم روابط فعال با همه کشورهای منطقه دارد و در زمینهٔ توسعهٔ تفاهم و همکاری ‌های منطقه‌ای نیز به گفتهٔ او پیشرفت‌های عملی قابل توجهی به‌دست آمده است.

با این حال، شماری از کارشناسان امور سیاسی و روابط دیپلوماتیک با توجه به اهمیت این نشست منطقه‌ای می‌گویند که عدم حضور طالبان در چنین نشست‌هایی به‌عنوان فرصتی از دست‌رفته برای تعامل دیپلوماتیک ارزیابی می‌شود.

اسحاق اتمر، کارشناس مسائل سیاسی، در این مورد به رادیو آزادی گفت:

"طالبان در مورد نظام خود هیچگونه فرمایشی را نه از داخل کشور می‌پذیرند و نه از بیرون، از جمله از کشور های منطقه، همسایه و حتی قدرت‌ های بزرگ. طالبان این را بهتر دانستند که اصلاً در این کنفرانس اشتراک نکنند تا مجبور نشوند فیصله‌ های کنفرانس را بپذیرند و عملی سازند."

در همین حال، آصف درانی، نمایندهٔ ویژهٔ پیشین پاکستان برای افغانستان، روز شنبه ۱۳ دسمبر در شبکهٔ اجتماعی ایکس نوشته است که تصمیم طالبان مبنی بر عدم اشتراک در نشست تهران، بار دیگر نبود بلوغ سیاسی در میان طالبان را ثابت می‌سازد.

او افزوده است که طالبان توانایی مذاکره و گفت‌وگو بر سر مسائل را ندارند و چنین برخوردی نمی‌تواند مشکلات جدی و پیچیدهٔ موجود را حل کند.

این نشست در حالی برگزار می‌شود که افغانستان پس از بیش از چهار سال حاکمیت طالبان، همچنان با چالش‌های عمیق سیاسی، اقتصادی و امنیتی روبه‌رو است و تلاش‌های منطقه‌ای برای یافتن یک چارچوب مشترک همکاری در مورد آیندهٔ این کشور ادامه دارد.

کشورهای همسایه و بازیگران منطقه‌ای در سال‌های اخیر بارها تأکید کرده‌اند که بی‌ثباتی در افغانستان می‌تواند پیامدهای مستقیم امنیتی، اقتصادی و مهاجرتی برای سراسر منطقه در پی داشته باشد.