این تصمیم اما واکنشهایی را در میان برخی از باشندهگان پنجشیر برانگیخته است.
آنان نگراناند که ساخت این شهرک منجر به تغییر بافت جمعیتی شود و در حالی که خود با محدودیتهایی در زمینه مسکن و زمین مواجهاند، اولویت به مهاجران داده شود.
یک جوان ۳۱ ساله که به دلیل ترس از مجازات احتمالی طالبان از گرفتن نامش خودداری میکند، از باشندهگان ولایت پنجشیر است که اخیراً از این برنامه طالبان مطلع شده است.
خانههای مردم را فکر کنم غصب میکنند.
او میگوید که شرایط زندگی برای مردم محل در حال دشوارتر شدن است.
«این شهرک را نمیدانیم در کجا تأسیس میکنند، نه زمین دولتی وجود دارد، خانههای مردم را فکر کنم غصب میکنند.»
او میگوید که طالبان به زور این برنامه را تطبیق میکنند.
«خود پنجشیر یک منطقهی کوهستانی است، جای به شهرکسازی ندارد که شهرک بسازند. حالا که طالبان شهرک میسازند، خود ما نگران هستیم و جای ما قید است، نمیدانیم که برادر و یا پسر ما ازدواج کنند، در کجا برایش خانه جور کنیم. طالبان از زور خود استفاده میکنند بالای پنجشیر، پنجشیر یک ولایت بسیار کوچک است.»
موضوع شهرک ساختن در ولایت پنجشیر گنگ است.
روحالله، ۲۸ ساله و از دیگر باشندهگان پنجشیر، نگرانی مشابهی دارد.
«موضوع شهرک ساختن در ولایت پنجشیر گنگ است. پنجشیر از نظر جغرافیه مساعد هموار بزرگی ندارد. چون این به خود مردم ولایت پنجشیر و باشندهگان که در ولایت پنجشیر هستند و مردم اصیل پنجشیر به آنها تعلق میگیرد، این زمین هم زمین دولتی نیست، و اینها میآیند شهرک میسازند به زور. بروند در ولایتهایی که هموار است، در آن ولایتها شهرک بسازند برای مهاجرین، این بهتر میشود.»
این نگرانیها در حالی مطرح میشود که سال گذشته نیز طالبان به برخی از دکانداران و باشندهگان منطقه دشتک در پنجشیر دستور داده بودند که محل را تخلیه کنند، زیرا این منطقه را «نظامی» اعلام کرده بودند.
بیشتر در این باره: حکایتهای باشندگان محلی پنجشیر از «زندگی در ترس» و «کوچ اجباری»
هرچند بسیاری از ساکنان در برابر این درخواست مقاومت کردند، اما تنشها همچنان ادامه دارد.
همچنین، شورای جهانی پنجشیریان، یک نهاد اجتماعی، در گزارش ماه آگست ۲۰۲۴ آورده بود که از زمان حاکمیت مجدد طالبان، حدود ۲۵۰۰ خانواده در این ولایت مجبور به ترک خانههای خود شدهاند.
این آمار را نمیتوان به طور مستقل تأیید کرد.
موضع طالبان و دلایل ساخت شهرک در پنجشیر چیست؟
وزارت مهاجرین و عودتکنندگان حکومت طالبان یک ماه قبل، در تاریخ ۶ دلو سال روان خورشیدی، اعلام کرده بود که بر اساس پیشنهاد وزارت زراعت و حکم ملا هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان، این شهرک در مساحت ۱۷۸ جریب زمین ساخته خواهد شد.
این وزارت هدف از این اقدام را فراهم کردن مسکن برای مهاجرانی عنوان کرده که پس از سالها اقامت در کشورهای همسایه، به کشور بازمیگردند.
خواستیم نظر سیفالدین لتون، سخنگوی والی طالبان در پنجشیر، را درباره نگرانیهای مردم بپرسیم، اما او تا زمان تهیه این گزارش حاضر به مصاحبه نشد.
کارشناسان در این مورد نظریات متفاوت دارند
هر افغان حق دارد که از قندهار تا پامیر و از پامیر الی جلالآباد و از جلالآباد الی مزار در داخل خاک خود، زمین، خانه و ملکیت داشته باشد.
سمیع یوسفزی، کارشناس امور سیاسی، در گفتوگو با رادیو آزادی چنین میگوید:
«من فکر میکنم این موضوع باید اینقدر حساس نباشد چون هر افغان که در افغانستان است، حق دارد که در قندهار تا پامیر و از پامیر الی جلالآباد و از جلالآباد الی مزار در داخل خاک خود، زمین، خانه و ملکیت داشته باشد.»
اما برخی تحلیلگران این پروژه را فراتر از یک برنامهی اسکان مهاجران میدانند و بر این باورند که طالبان ممکن است اهداف سیاسی و امنیتی خاصی را دنبال کند.
باشندگان محلی ولایت پنجشیر
نثار احمد شیرزی، کارشناس امور سیاسی، به این باور است که طالبان شاید بخواهند با استقرار گروههای جدید، نفوذ خود را در این ولایت تقویت کنند.
با ایجاد یک شهرک برای مهاجرین آمده از پاکستان در پنجشیر، تلاش میکنند مردمان بومی پنجشیر را سرکوب کنند.
«تلاش میکنند همان هراس خود را از پنجشیریان دور بسازند، بنابراین با ایجاد یک شهرک برای مهاجرین آمده از پاکستان در پنجشیر، تلاش میکنند مردمان بومی پنجشیر را سرکوب کنند.»
با وجود این اختلافنظرها، مشخص نیست که این پروژه تا چه حد قابل اجرا خواهد بود، بهویژه با توجه به محدودیتهای جغرافیایی پنجشیر.
با توجه به نبود پاسخ رسمی از سوی مقامات محلی طالبان و نبود جزئیات دقیق دربارهی نحوه اجرای این پروژه، پرسشهای زیادی درباره آینده این شهرک باقی مانده است.
آیا طالبان برنامه مشابهی را در دیگر ولایتها نیز در نظر دارند یا اینکه پنجشیر موردی خاص است؟
این موضوعی است که در آینده باید مشخص شود.