در حالی که از دوم اکتوبر هر سال به عنوان روز عدم خشونت در جهان بزرگداشت میشود، برخی از افغانها میگویند که بسیاری از رؤیاهای آنها به دلیل خشونت و جنگ ناتمام مانده است. صفیالله، باشندۀ شهر کابل که پایش بر اثر انفجار ماین قطع شده است، میگوید که جنگ و خشونت چنان مشکلاتی را برایش به بار آورده که آزاردهنده اند.
او به رادیو آزادی گفت که کاش همه میتوانستند برای همیشه از آسیبهای جنگ و خشونت در امان باشند.
«یکی از پاهایم شکسته است و نمیتوانم مثل یک انسان سالم راه بروم، نتوانستم به آرزوهایم برسم. خیلی از جوانان مثل من هستند که در اثر جنگ دست و پای خود را از دست دادهاند و سرگردان هستند.»
یکی دیگر از باشندهگان شهر کابل که نمیخواهد نامش در این گزارش ذکر شود، میگوید:
«اعضای نزدیک خانوادهٔ من در جنگ کشته نشدند، اما بستگان من و هموطنان ما کشته شدند یا کشته میشوند. این من را ناراحت میکند، خداوند روزی را بیاورد که نه تنها در افغانستان بلکه در تمام جهان کسی نام جنگ و خشونت را نگیرد.»
این در حالیست که امروز، دوم اکتوبر روز جهانی عدم خشونت است.
سازمان ملل متحد با توجه به روز تولد مهاتما گاندی، رهبر جنبش استقلال هند، این روز را در سال ۲۰۰۷ به عنوان روز عدم خشونت در جهان نامگذاری کرد.
مهاتما گاندی برای عمومی کردن فرهنگ صلح، تحمل، امنیت و عدم خشونت از طریق آگاهی عامه، به گونهٔ خستگیناپذیر در قرن بیستم در هند مبارزه کرد و به همین علت به شهرت جهانی رسید.
برعلاوهٔ گاندی در قرن بیستم، خان عبدالغفار خان که به فخرافغان یا باچا خان نیز یاد میشود، برای گسترش فلسفۀ عدم خشونت در مناطقی که افغانها در آن زندگی میکردند مبارزه کرد و در این راه قربانیهای زیادی داد.
بسیاریها به این باور اند که خان عبدالغفارخان و گاندی نه تنها در مناطق خود، بلکه در سراسر جهان به گونهای مبارزه کردند که هرگز فراموش نخواهد شد.
افراسیاب ختک، عضو پیشین مجلس نمایندهگان پاکستان، در این مورد به رادیو آزادی گفت:
«ما خوشبخت بودیم که باچا خان و دوستانش خادمین خدا در قرن بیستم پیدا شدند و در اینجا ارتش بزرگی از عدم خشونت را ایجاد کردند، و عدم خشونت را عملی کردند. اما مشکل ما این است که جغرافیای ما میدان جنگ میان قدرتهای بزرگ است. در طول سالها جنگ صورت گرفته و از مردم به عنوان خاشاک استفاده شده است. من فکر میکنم که امکان برد فلسفۀ عدم خشونت بسیار است، چون مردم اکنون فهمیدهاند که جنگ در سالهای گذشته تنها زندگی آنها را به چالش کشیده است. اکنون حرکتهای خودجوش ساخته شده و جوانان به این پی بردهاند و باور من این است که با گذشت زمان نفرت در برابر جنگ افزایش مییابد و مردم ما برای برقراری امنیت در خاکشان ایستادگی خواهند کرد.»
غوث جانباز، دیپلومات پیشین و آگاه روابط بینالملل، دیدگاه مخالفی در مورد عدم خشونت دارد.
او در این مورد به رادیو آزادی گفت:
«هر وقت استعمار و زور حاکم شود، مجبور به خشونت میشوید، به همان که میگویند، "به تنگ آمد، به جنگ آمد" شدند و این حق انسانهاست که حقوق خود را به دست بیاورند. اگر این مسئله به گونهٔ صلحآمیز حل نشود، در این صورت هیچ راه دیگری بهجز از خشونت برای دستیابی به آزادی و حقوق وجود ندارد، و از هر راه ممکن باید حق خود را به دست بیاوریم.»
بیشتر در این باره:
در روز جهانی صلح، مردم افغانستان با بیم و امید در انتظار فرا رسیدن صلح واقعی اندگزارش جهانی صلح ۲۰۲۴: افغانستان، کشور «کمتر صلحآمیز» در جنوب آسیا استبه گفتۀ آقای جانباز، با در نظر داشت اوضاع کنونی در جهان، میتوان گفت که کشورهای بزرگ جهان به فلسفۀ عدم خشونت باور ندارند و در حال حاضر به دستآوردن حقوق از این راه ممکن نیست.
گفتنیست که افغانها به علت جنگها در طول دههها قربانیهای زیادی را متحمل شدهاند و اکنون، هرچند حکومت طالبان مدعی است که صلح و ثبات را در افغانستان تأمین کردهاند، اما جامعهٔ جهانی بارها از تهدیدهای احتمالی موجود از افغانستان و فعالیتهای تروریستی در برابر منطقه و جهان ابراز نگرانی کرده است.