وزیر داخلۀ ایران میگوید، حکومت طالبان برای ایجاد یک کمیتۀ مشترک به منظور بررسی مسأله حقابۀ دریای هلمندن آمادگی نشان داده است.
احمد وحید، وزیر داخلۀ ایران ناوقت روز دوشنبه به یک رسانۀ ایرانی به نام "ایلنا" گفته است، حکومت طالبان در افغانستان پذیرفته که یک کمیتۀ مشترک تحقیقات خود را بخاطر معلوم کردن سطح فعلی آب بند کجکی انجام دهد.
آقای وحید گفته است، این کمیته از آن عده کمیساریهای دو کشور ایجاد میشود که در معاهدۀ آب از آن یادآوری شده است.
به گفتۀ او، حالا مشکلات مرز بین افغانستان و ایران وجود ندارد، اما نمیخواهند که تجربههای گذشته باز تکرار شود.
پیش از این حسن کاظمی قمی، نمایندۀ ویژۀ رئیس جمهور ایران برای افغانستان و سرپرست سفارت ایران در کابل گفته بود که حکومت طالبان توافق کرده که برای معلوم کردن سطح فعلی آب بند کجکی یک هیئت فنی ایران به منطقه سفر کند.
افغانستان و ایران در سال ۱۳۵۱ خورشیدی معاهده آب را امضا کرده اند
او در گفتگو با رادیو تلویزیون دولتی ایران به تاریخ ۲۷ ماه جوزا، این را یک گام خوب خوانده بود.
با آن که حکومت طالبان به تازگی در این باره به پرسشهای رادیو آزادی پاسخ نداده، اما ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان پیش از این به رسانهها گفته بود که تمام جنبههای حقابه در معاهدۀ ۱۳۵۱ روشن بوده و تا حد زیاد به کدام هیئتی نیاز دیده نمیشود.
از سوی دیگر شماری از آگاهان امور آب این اقدام ایران را خلاف معاهده میخوانند.
نجیبالله سدید، یکی از این آگاهان به رادیو آزادی گفت، کمیساریهای دو طرف در صورت نیاز و عدم قناعت از منطقه دیدن کرده میتوانند، اما ایران حالا این مساله را خلاف معاهده انجام داده و آن را سیاسی کرده است:
"به اساس مادۀ پنجم معاهده سال ۱۳۵۱هـ ش که در آن ذکرشده است، کمیسار افغانستان ارقام اندازه آب را به کمیسار ایران ارائه کند و اگر این قابل پذیرش آنان نبود در این وقت باز تنها یک کمیسار و معاون آن میتواند از استیشن دهراود دیدن کند، بخاطری که کمیسار شخص تخصصی است، اما اینجا ما میبینیم کسانی که از ایران میآیند در ترکیبشان اشخاص سیاسی است و این در معاهده جا ندارد، کار دیگر خلاف معاهده این است که آنها از بند کجکی دیدن میکنند در حالی که آن استیشن دهراود است."
افغانستان و ایران درسال ۱۳۵۱ در دورۀ صدارت محمد موسی شفیق، صدر اعظم پیشین افغانستان٬ یک معاهده را در مورد آبهای هلمند امضا کردند که به اساس آن، افغانستان باید هر سال ۸۱۷ میلیون مترمکعب آب به ایران بدهد.
اما کارشناسان امور آب میگویند، از زمان توافق انجام شده تا کنون و در نظامهای مختلف آب بیشتری به ایران سرا زیرشده، اما جانب ایرانی قناعت نکرده است.