یکی از رسم و رواج های کهن در آمد آمد نوروز، نوروزی بردن برای نامزدان است.
حالا این رسم در ولایت پروان چگونه در میان خانواده ها عملی می‌شود؟
نسبت به سال‌های گذشته چه تفاوتی به میان آمده؟
محفل شیرینی خوری فاطمهٔ ۲۱ساله سه سال پیش با خوشی اعضای خانواده اش در خانه شان برگزار شد.
او که تازه از مکتب فارغ شده بود با یک جوان ۲۴ساله از اقارب شان نامزد شد.
برای او فرق بین جشن ها و مراسم خاص نوروزی در سال های قبل از حاکمیت طالبان و بعد از آن زیاد است:
“خیلی خوش بودم. سابق بدون کدام جنجال برای من نوروزی می آوردند. هر درخواستی که از نامزد خود می کردم، می توانست آن را برایم برآورده کند. هر چیزی که از او می خواستم برایم می آورد و نوروزی هم برای ما می آوردند. در آن زمان هیچ سر و صدا و مشکلات بین ما نبود. چون کار می کرد وظیفه داشت و پول داشت. اما حال نمی تواند که برای من نوروزی بیاورد و نمی تواند که خواسته های من را برآورده کند. دلیل آن این است که فعلا پول ندارد، وظیفه ندارد و بیکار است."
فاطمه می‌گوید که نامزدش افسر اردوی ملی جمهوری مخلوع بود و ماهانه هفده هزار افغانی معاش داشت و می توانست پیش از نوروز برای خانواده او ماهی، جلبی و لباس های گوناگون بیاورد.
بازار فروش ماهی و جلبی در پروان و سایر ولایات افغانستان این روز ها گرم است
فواد هاشمی ۲۵ ساله یکی دیگر از جوانان نامزد دار است که سه سال پیش در یکی از شرکت های توزیع مواد شوینده درپروان کار میکرد٬ اما با برگشت طالبان به قدرت کارش را از دست داد.
“در حکومت جمهوریت وظیفه داشتم. اما فعلاً بیکار هستم و نمی توانم که مصارف نامزدی خود را پیش ببرم. در حکومت جمهوریت می توانستم و هر کار از دستم می آمد اما فعلاً نمی توانم. مصارف نامزدی مانند نوروزی، عیدی و براتی بسیار زیاد است. مثل من هزاران نفر دیگر هم با چنین مشکلاتی مواجه اند و نمی توانند مصارف نوروزی از قبیل ماهی، جلبی، کیک، کلچه و میوه را پوره کنند.”
یکی از دختران نامزد دار : در زمان حکومت جمهوری نامزدم کار میکرد تنخواه داشت٬ میتوانست نوروزی بیاورد٬ اما حالا پول ندارد
باوجود افزایش بیکاری و بدتر شدن اوضاع اقتصادی، برخی می گویند که در ولایت های شمال کابل رسم نوروزی بردن هنوز با همان ماهیت قدیمی اش پابرجامانده.
تمیم عثمانی فعال فرهنگی در این مورد بارادیو آزادی صحبت میکرد.
“موضوع نوروزی بردن یکی از فرهنگ های دیرینه و قدیمی مردم شمالی است که بخاطر خوشی ، این مراسم را برپا می کنند و این فرهنگ از گذشته های دور تا امروز در شمالی ادامه دارد. بیشتر در این مراسم زنان و دختران خانواده ها به خوشی، دف زدن و آهنگ خواندن می پردازند و به همین بهانه خوشی پیوند دو جوان را جشن می گیرند. اکثراً به این باورند که اگر در نوروز دو خانواده با همدیگر و در کنار هم خوش باشند تا آخر سال این خوشی و این روابط حسنه و نیکو ادامه پیدا می کند.”
تمیم عثمانی
تمیم عثمانی در مورد نوروزی بردن بیشتر معلومات می‌دهد:
“خانواده داماد ماهی، جلیبی، لباس نو و همچنان زیورات به خانواده عروس و خصوصاً برای عروس خود تحفه می برند و در مقابل خانواده عروس هم کلچه های که در تنور پخته می شود را تهیه می کنند و برای داماد خیل تحفه می دهند و این دو خانواده تحفه ها را بین همسایه های خود تقسیم می کنند تا اقارب و همسایه های شان هم در این خوشی که تجلیل کرده اند شریک شوند.”
با این حال شمار دیگری از خانواده ها در ولایت های شمال کابل به این باور اند که در کنار مشکلات ناشی از فقر و ناداری، محدودیت های وضع شده از سوی طالبان از جمله بر تفریح زنان و دختران و نیز مخالفت آنان با نوروز سبب دلسردی برخی از مردم شده است. طالبان با جشن رسمی نوروز مخالف اند و در نوروز ۱۴۰۲ هم برخلاف سال‌های قبل از حاکمیت طالبان تعطیلی وجود ندارد و مردم مکلف اند مانند روزهای رسمی به کار و بار روزمره شان بپردازند.
مریم ۳۷ ساله خانم خانه با این نظر موافق است. او به رادیو آزادی بیشتر می گوید:
“نوروزی یک شوق و علاقه است و نوروزی یک کار خوشی است که مردم انجام می دهند بچه خیل برای دختر خیل تحفه می برند و دختر خیل هم به بچه خیل کلچه پخته می کنند و تخم مرغ جوش می دهند و روز نوروز را به خوشی تجلیل می کنند که تا آخر سال خوش و خوشحال باشند. اما چون که حالا اوضاع و شرایط خراب است مردم این مراسم را پیش برده نمی تواند. مردم ایران می روند پاکستان می روند و خارج می روند بخاطر یک لقمه نان، یک تعدادی که پول هم دارند شوق و علاقه به جشن و این مراسم را ندارند.”