نهادهای حامی خبرنگاران می‌گویند که از آغاز سال جاری میلادی تا به حال، بیش از ۷۵ مورد خشونت علیۀ خبرنگاران به ثبت رسیده است.
مدینه مروت یک تن از خبرنگاران قربانی حملۀ تروریستی در شهر کابل.
بانو مروت، خبرنگار تلویزیون خورشید در انفجار ماین مقناطسی که بر موتر حامل‌شان جاسازی شده بود زخمی شد.
موتر کارمندان شبکه تلویزویونی خورشید
در این حمله که در ماه اسد سال گذشتۀ خورشیدی رخ داده بود، دو همکار بانو مروت کشته و دو تن دیگرشان زخمی شدند.
به گفتۀ بانو مروت، با وجود دادخواهی‌های زیاد تا به حال عاملان این حمله نه شناسایی شدند و نه مورد پی‌گرد قانونی قرار گرفتند.
او افزود: "چندین بار گزارش تهیه شده در بارۀ وضعیت همکاران ما و دادخواهی خانواده‌های آنان و تلویزیون خورشید بخاطر شناسایی و بازداشت این حمله، اما می‌بینیم که عاملان آن مشخص و شناسایی نشدند و پی‌گرد قانونی آنچنانی که باید می‌شد، نشده است."
این خبرنگار زن می‌گوید که پس از این حمله مخالفت‌ها برای ادامۀ کار وی به‌عنوان خبرنگار از سوی خانواده‌اش زیاد بود، اما با این وجود وی به‌کارش ادامه داد.
نهاد حمایت‌کنندۀ رسانه‌های آزاد افغانستان (نی) می‌گوید که در کنار صدها پروندۀ لتوکوب، بازداشت و توهین تحقیر علیۀ خبرنگاران در ۱۹ سال گذشته ۱۳۲ مورد قتل خبرنگاران به ثبت رسیده است.
احمد نصیر نوری، مسئول این نهاد به رادیوی آزادی می‌گوید که در نتیجۀ دادخواهی نهادهای حامی خبرنگاران وضعیت ۱۱۵ مورد قتل خبرنگاران روشن شده و حکومت گفته است که ۱۷ مورد دیگر آن تحت بررسی قرار دارد.
به گفتۀ آقای نوری، با توجه به گزارش حکومت افغانستان، از میان ۱۱۵ مورد قتل خبرنگاران به ۳۰ مورد آن رسیدگی صورت گرفته است، عاملان ۲۸ موردش در جنگ با نیروهای امنیتی کشته شدند، ۸ موردش تحت کشف نیروهای امنیتی قرار دارد و عامل برخی موارد دیگر آن مخالفان مسلح دولت به ویژه طالبان هستند.
او می‌افزاید که از آغاز سال جاری میلادی تا به حال بیش از ۷۵ مورد خشونت علیۀ خبرنگاران به ثبت رسیده است که ۵ مورد آن قتل است.
او می‌گوید"از جنوری ۲۰۲۰ تا به حال ۵ مورد رخ داده که یک مورد در غور، یک مورد در هلمند و ۳ مورد هم در کابل. در مجموع بیش از ۷۵ مورد خشونت می‌شود که شامل قتل، زخمی‌شدن، حمله به رسانه، توهین و تحقیر و لتوکوب، ربوده شدن از سوی مخالفان مسلح و بازداشت می‌شود."
این در حالیست که در سال ۲۰۱۹ میلادی ۱۱۵ مورد خشونت علیۀ خبرنگاران در افغانستان به ثبت رسیده بود.
آقای نوری می‌گوید، با آن که در سال‌های اخیر موارد رسیدگی به پرونده‌های خشونت علیۀ خبرنگاران بیشتر شده، اما افغانستان هنوز هم در جمع کشورهایی قرار دارد که بیشترین آمار خشونت علیۀ خبرنگاران را دارد.
با این حال کمیتۀ جهانی مصونیت خبرنگاران در گزارش تازه اش، می‌گوید که افغانستان در ردۀ پنجم کشورهایی قرار دارد که پرونده‌های قتل خبرنگاران در آن‌ها بی‌سرنوشت می‌ماند.
بربنیاد این گزارش سومالیا، سوریه، عراق، سودان جنوبی و افغانستان پنج کشوری استند که ادامۀ جنگ‌ها در آن‌ها سبب شده اند تا به رویدادهای خشونت در برابر خبرنگاران درست رسیده‌گی نشود.
از سوی دیگر صدیق‌الله توحیدی، مسئول عمومی دادخواهی کمیتۀ مصونیت خبرنگاران می‌گوید، با آن که افغانستان در راستای حمایت از خبرنگاران و کار خبرنگاری قوانین خوبی دارد، اما با این وجود آمار خشونت علیۀ خبرنگاران هنوز هم درشت است.
صدیق‌الله توحیدی، مسئول عمومی دادخواهی کمیتۀ مصونیت خبرنگاران
به گفتۀ آقای توحیدی، بیشتر در موارد قتل، اختطاف و تهدید به مرگ خبرنگاران مخالفان مسلح دولت و گروه‌های تروریستی دست دارند، اما در موارد چون لتوکوب، توهین و تحقیر و بازداشت‌های موقت خبرنگاران مقام‌های دولتی و زورمندان محلی دست دارند.
مسئول دادخواهی کمیتۀ مصونیت خبرنگاران می‌افزاید که معافیت جرایم علیۀ خبرنگاران در افغانستان به شمول موارد قتل و لتوکوب وجود دارد.
او می‌گوید: "عدم تطبیق قانون و عدم پابندی به قونین از جانب منصوبان دولتی و ضعف ارگان‌های امنیتی بخاطر بازداشت و شناسایی عاملان قتل خبرنگاران از عواملی اند که میزان معافیت از جرایم را افزایش داده است."
به گفتۀ آقای توحیدی، با آن که لوی سارنوالی افغانستان از اجراات این اداره در راستای پرونده‌های خشونت علیۀ خبرنگاران گزارش داده، اما در مورد اقدامات ستره محکمه در بارۀ عاملان خشونت علیۀ خبرنگاران به ویژۀ پرونده‌های قتل خبرنگاران اطلاعتی در دست نیست.
با این وجود لوی سارنوالی افغانستان می‌گوید که در سال‌های گذشته تنها ۷۲ پروندۀ خشونت علیۀ خبرنگاران در این اداره به منظور تحقیق و بررسی به ثبت رسیده است.
جمشید رسولی، سخنگوی لوی سارنوالی افغانستان به رادیوی آزادی می‌گوید که از این میان ۳۱ مورد آن مربوط به قضایای قتل و ترور خبرنگاران است.
جمشید رسولی
آقای رسولی می‌افزاید: "از این ۷۲ مورد ۳۱ مورد شامل قضایای قتل و ترور خبرنگاران است و سارنوالی افغانستان بر اساس تحقیقاتی که انجام داده و طالب مجازاتی که از ستره محکمه و محاکم افغانستان داشته است، متهمین این قضایا به مجازات چون اعدام، حبس ۳۰ سال الی ۲۰ سال و مجازات دیگر محکوم به مجازات شدند."
به گفتۀ آقای رسولی ۱۹ مورد این پرونده‌ها مروبط به سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ می‌شود که در پیوند به این پرونده‌ها ۳۳ تن بازداشت و پس از تحقیقات به محکمه معرفی شده اند.
این درحالیست که افغانستان هنوز هم از ناامن‌ترین کشورها برای خبرنگاران به شمار می‌رود.
همه‌ساله از دوم نوامبر به عنوان روز جهانی ختم معافیت جرایم علیۀ خبرنگاران بزرگداشت می‌شود. اجلاس عمومی سازمان ملل متحد بتاریخ ۲۶ نوامبر ۲۰۱۳ قطعنامه‌ای را درمورد امنیت خبرنگاران تصویب کرد.
بر بنیاد این قطع‌نامه، حکومت‌ها باید جلو خشونت‌ها را علیه خبرنگاران را بگیرند و اقدام به مبارزه با معافیت عاملین خشونت و جرایم علیه خبرنگاران کنند.