رویارویی افغانستان با جنگِ بی‌پایان‌ و همه‌گیری ویروس مرگ‌بار کرونا

افغانستان با دستکم دو مشکل جدی رو به رو است، جنگی که هنوز از پایانش خبری نیست، و همه‌گیری ویروس مرگ‌بار کرونا.

نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در کابل به‌تازگی اعلام کرد که در نتیجۀ درگیری‌ها در این کشور، سالانه تا ۱۰ هزار غیرنظامی کشته و زخمی می‌شوند.

بر بنیاد آمار رسمی وزارت صحت عامۀ افغانستان، شمار مبتلایان ویروس کرونا در این کشور تا اکنون بیش از ۳۳ هزار تن و جان‌باختگان نزدیک ۹۰۰ تن است. اما متخصصان امور صحی، شمار مبتلایان را به مراتب بیشتر از آمار اعلام شده می‌دانند.

آمار رسمی وزارت صحت عامه افغانستان، شمار جان‌باختگان مبتلایان ویروس کرونا را نزدیک ۹۰۰ تن گزارش داده است.

اکنون یکی از پرسش‌ها این است که آیا همه‌گیری ویروس کرونا به تسریع روند صلح افغانستان خواهد انجامید؟

علی امیری، استاد یک پوهنتون خصوصی در کابل به این پرسش رادیو آزادی این‌گونه پاسخ داده است: "همه‌گیری ویروس کرونا از جهت‌های گوناگون می‌تواند، سبب اخلال در روند صلح باشد. تا کنون هم همین‌گونه بوده است و دو سه مورد را ما از قول مقام‌ها و اعضای هیئت مذاکره کننده شنیده‌ایم که این بیماری را مانع می‌دانسته اند. هیچ دلیل نیست که شیوع ویروس کرونا سبب سرعت یافتن روند صلح شود."

نمایندهٔ ملکی ناتو: برخی اعضای تیم مذاکره کننده حکومت افغانستان به کووید‌۱۹ مبتلا شده اند

علی یاور عادلی، تحلیل‌گر شبکۀ تحلیل‌گران افغانستان با امیری موافق است. او می‌گوید: "فکر نمی‌کنم که شیوع ویروس کرونا در افغانستان باعث تسریع روند صلح شود. به چند دلیل، اول این که هیچ طرف درگیری به فراخوان سازمان ملل، اتحادیۀ اروپا، ایالات متحده و چند کشور دیگر مبنی بر برقراری آتش‌بس بشردوستانه پاسخ نگفته اند. دلیل دوم این‌است که وقتی از سوی کشور‌ها فراخوانی داده شد مبنی بر مبادله زندانیان به‌خاطر شیوع ویروس کرونا، طرف دولت و نه هم طرف طالبان به این فراخوان پاسخی ندادند."

به گفتۀ آقای عادلی دلیل دیگر این‌است که دولت فوریت ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا یا حساس بودن زمان برای حل اختلاف‌های سیاسی را درک نکرده است.

او می‌افزاید: "به دلیل ملاحظه‌های کوچک، حتی پس از توافق سیاسی میان آقایان غنی و عبدالله، کابینه ناتکمیل است و شورای عالی مصالحۀ ملی تشکیل نشده است.

محمد اشرف غنی و عبدالله عبدالله پس از امضای توافق‌نامه سیاسی

آقای عادلی افزود، بنابر این، آنچه که در روند صلح از دو جانب مطرح است محاسبه‌های سیاسی کلان‌تر است و همه‌گیری ویروس کرونا عامل مورد محاسبه نبوده است.

عارف سحر، آگاه امور امنیت بین‌المللی و مبارزه با تروریسم در لندن است.

آقای سحر به رادیو آزادی گفت، زیاد مطمئن نیست که همه‌گیری ویروس کرونا در کلیات موجب تسریع روند صلح شود.

به باور او، پیچدگی‌های سیاسی و امنیتی بیشتر بر روند صلح اثرگذار است تا شیوع کرونا.

او گفت: "سردرگمی خیلی پیچیده و عمیق در واشنگتن، عدم همکاری میان شورای عالی صلح و حکومت، و همچنین از لحاظ لوژیستیک، ویروس کرونا زمینۀ برگزاری جلساتی را که برای انجام و پیش بردن پروسۀ صلح در افغانستان کمک می‌کند و لازمی است به تعویق انداخته است و ممکن است که زمینۀ مسافرت برای اعضای تیم مذاکره‌کنندۀ حکومت، نماینده‌های طالب و بقیه حکومت‌های منطقه و فرامنطقه‌ای ذیدخل را با یک سلسله مشکلات تخنیکی مواجه سازد که این خودش می تواند باعث کند شدن پروسۀ صلح شود."

اما با وصف دشواری‌ها، خوشبینی‌هایی هم وجود دارند.

آقای عارف سحر در این مورد می گوید: "در هفته‌های اخیر طالبان در بعضی ساحات به مردم اجازه داده اند که با نهاد‌های آموزشی و صحی که از سوی حکومت افغانستان و جامعۀ جهانی حمایت می‌شوند، همکار شوند و در مهار این ویروس کمک‌کنند. طالبان به مردم اجازه داده اند که بروند آزمایش کووید-۱۹ دهند. از سوی دیگر برای اولین بار طالبان در سال جدید جنگ بهاری خود را آغاز نکرده اند که این خود موجب خوشبینی شده است که این زمینه بیشتر فراهم شود و یک نوع سر آغاز اعتماد سازی میان حکومت و طالبان باشد."

طالبان آغاز جنگ بهاری خود را رسماً اعلام نکرده اند، اما به گفتۀ مقام‌های افغان پس از امضای موافقت نامۀ آوردن صلح به افغانستان میان ایالات متحده و طالبان، از میزان خشونت این کشور در برابر نظامیان و غیرنظامیان افغان کاسته نشده است.

انتونیو گوترش، سرمنشی سازمان ملل متحد خواستار برقراری آتش‌بس در سرتاسر جهان شده، تا به مبارزه علیه ویروس کرونا اولویت داده شود.

محمد اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان نیز در ماه‌های اخیر چند بار روی پایان خشونت و برقراری آتش‌بس در این کشور تأکید کرده، اما طالبان به جز از عید فطر امسال و عید سال ۲۰۱۸ آتش‌بس نکرده اند.

ارگ: اگر طالبان در پروسه صلح یک گام بردارند، حکومت به اقدام بیشتر آماده است

ایالات متحده و طالبان موافقت‌نامه را در بیست و نهم ماه فبروری در دوحه، پایتخت قطر امضا کردند، که بر بنیاد آن تا کنون حکومت افغانستان ۴۰۱۵ زندانی را و طالبان نزدیک به ۷۵۰ زندانی مربوط به حکومت را آزاد کرده اند.

نمایندۀ ویژه ایالات متحده امریکا و نماینده هیئت گروه طالبان در هنگام امضای "موافق‌نامه صلح" در قطر

اما در توافق، روی رهایی تا ۵ هزار زندانی طالبان در بدل آزادی حدود یک هزار زندانی مربوط به حکومت افغانستان پیش از آغاز مذاکرات بین افغانان در دهم ماه مارچ، تأکید شده است.

بنابر اختلاف دو طرف بر سر چگونگی رهایی زندانیان، هنوز از زمان و مکان دقیق مذاکرات خبری نیست.

اختلاف نو هم اینست که حکومت افغانستان می‌گوید، آن عده زندانیان طالبان را که پرونده‌های جرمی دارند، آزاد نمی‌کند.

امریکا و طالبان، چند هفته پیش از همه‌گیری ویروس کرونا در افغانستان، موافقت‌نامه را در قطر امضاء کردند.

بر اساس گزارش‌ها، شماری از مقام‌های دولتی افغانستان بشمول تعدادی از اعضای هیئت مذاکره کنندۀ حکومت به این ویروس مبتلا شده اند.

محمد یوسف غضنفر، نمایندۀ فوق العادۀ محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان در امور توسعۀ اقتصادی و تجارتی و کاهش فقر، نخستین مقام ارشد حکومت است که هفتۀ گذشته قربانی این ویروس شد.

چند هفته پیش، خبر جان باختن ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان نیز در نتیجۀ ابتلا به ویروس کرونا منتشر شد. اما طالبان سپس گزارش‌ها در این مورد را رد کردند.

در حال حاضر هم طالبان و هم مقام‌های افغان با یک دشمن مشترک رو‌به‌رو هستند، [ویروس کرونا].

تحلیل‌گران می‌گویند، دو طرف باید از خشونت دست بکشند تا زمینه برای مبارزۀ مؤثر علیه این ویروس فراهم شود.

رویارویی افغانستان با جنگِ بی‌پایان‌ و همه‌گیری ویروس مرگ‌بار کرونا