شماری از فعالان مدنی هرات با برگزاری همایش اعتراضی، مرزبانان ایرانی را متهم به نقض حقوق بشری و برخورد غیرانسانی با مسافران افغان کردند. آنها با تجمع در برابر ساختمان دفتر والی هرات، خواستار ورود حکومت افغانستان به این موضوع شدند.
حلیمه پژواک و مبین ثاقب، در این همایش اعتراضی از حکومت افغانستان خواستند که در مورد ادعاها مبنی بر غرق کردن شهروندان افغان توسط مرزبانان ایرانی سکوت نکند: "بار اول نیست، بار دوم نیست که چنین جنایتی از سوی حکومت ایران بر ملت افغانستان وارد میشود. ما از حکومت خواهشمند هستیم که حکومت سکوت اختیار نکند."
"عملکرد ضد انسانی و یا ضد بشری کشور ایران است. ما میخواهیم که دیوان لاهه این قضیه را صد فیصد رسیدگی کند."
بیش از ۵۰ شهروند افغان به دلیل فقر فزاینده در حال سفر قاچاقی به کشور ایران بودند که مرزبانان ایرانی آنها را در منطقه "دهانۀ ذوالفقار" بازداشت کردند.
شهروندان افغان مدعی هستند که مرزبانان ایرانی آنها را نه تنها لت و کوب کردند، بلکه مجبور کردند که خود را به رودخانه هریرود بیندازند.
عزیزالله و احمد میگویند شاهد برخورد مرزبانان ایرانی با این مسافران بودند: "بعد ما را به زور انداخت داخل آب و هم هشت و یا هفت فیر کرد. [گفت] هر کس دنبال بیاید، میکشم. ما از ترس آنها خود را انداختیم به آب. تقریبا هشت و یا هفت نفر از آب زنده بدر شدیم و دیگرها را آب ببرد و کشت."
"به من گفت که به چه خاطر به ایران آمدی و برایش گفتم که به خاطر گرسنگی و فقر. ساعت یک به شما این قسم گرسنگی نشان میدهم که دیگر به عمر خود هیچ وقت گرسنه نشوی و سیر سیر بشوی. منظور او را نمیفهمیدم که مرا بکشد. من گفتم که شاید مرا لت میکند. ساعت یک ما را آورد و همگی ما را به آب انداخت و بیشتر مردند."
هنوز هم از رقم دقیق غرق شدگان در رودخانه هریرود گزارشی در دست نیست.
مادر و عمه عزیزالله به سر قبرش آمدهاند. درد از دست دادن فرزند برای مادر عزیزالله بسیار گران تمام شده. او هنوز در شوک از دست دادن فرزندش به سر میبرد.
بیبی گل عمه عزیزالله عدالت میخواهد: "از دست کرونا فرار کرد. و برادرهای من گرسنه و تشنه میروند کار میکنند و لقمه نانی میآورند. چی کار کنم و سه ماه بیکار هستم. ایران آن را به دریا انداخت و چه میدانم که چه کار بکرد و مرده از دریا بالا کشیدیم و همه روزگار را ایران کرد."
حکومت افغانستان در حال تحقیق در مورد ادعاها مبنی بر کشته شدن مهاجرین افغان است. وحید قتالی والی هرات میگوید که از سه روز به اینسو یک تیم مشغول تحقیق در باره این موضوع است.
او افزود: "فعلاً یک تیم فوقالعاده از همه جوانب در ولایت هرات از سه روز به این سو، در حال کار است و تا حالا دو گزارش به مقام عالی ریاست جمهوری فرستاده و بهزودی گزارشها تکمیل میشود و ویدیوها تکمیل میشود و مستندات تکمیل میشود و دولت ما در این مورد ابراز نظر میکند."
الیس ولز، سرپرست معاونیت وزارت خارجۀ امریکا در امور آسیای مرکزی و جنوبی نیز خواستار تحقیقات همهجانبه در مورد ادعای شکنجه مهاجران افغان شده است.
او در توییتر نوشته که گزارشها در مورد ادعاها مبنی بر برخورد ظالمانه ایران با مهاجرین افغان وحشت ناک است.