هم اکنون در افغانستان بیش از صد هزار کارگر خارجی مصروف کار اند در حالی که هفت میلیون افغان از بیکاری رنج می‌برند.
با وجود اینکه حکومت وحدت ملی تعهد به کاهش میزان بیکاری کرده بود اما هنوز هم بیکاری در افغانستان یکی از چالش‌های ملی محسوب شده و در عین حال صدها هزار کارگر خارجی که اکثریت شان جواز کار هم ندارند جای کارگران افغان را پُر کرده‌اند.
درحالی که ۱۴میلیون افراد واجد شرایط کار در افغانستان وجود دارند که از این میان بیش از ۵۰درصد آن مطلقاً بیکار اند اما بیش از صدهزار کارگر خارجی در این کشور در بخش‌های مختلف کار می‌کنند.
این که چرا برخی مردم به عوض کارگران افغان، خارجی‌ها را اولویت می‌دهند از روهین صدیق یکی از خیاطان افغان که کارگر پاکستانی همرایش کار می‌کند پرسیدم.
وی گفت که نبود ظرفیت لازم، مزد بلند، وفادار نبودن به وظایف شان و دسترسی ساده به کارگران خارجی در مارکیت کار از عواملی اند که آنان را تشویق به گماشتن کارگران خارجی کرده‌است.
وی در مورد گفت:
"آنان پول کم می‌گیرند کار زیاد را بالای‌شان انجام می‌دهیم، کارگران خارجی ، پاکستانی را بخاطر می‌آوریم که به فایده ما است."
اتحادیه کارگران افغانستان می‌گوید که بیشتر کارگران خارجی از کشور‌های پاکستان، هند، نیپال و ترکیه می‌باشند که در بخش‌های آی تی، ساختمان، کمپنی‌های امنیتی و سایر بخش‌ها در افغانستان کار می‌کنند.
مسئولین این اتحادیه می‌گوید که کارگران خارجی ساحه کار را برای کارگران افغانی تنگ ساخته اند و این مشکل با گذشت هر روز بزرگ‌تر می‌شود.
معروف قادری رئیس اتحادیه کارگران افغانستان انتقاد دارد که حکومت در زمینه تشویق و بلند بردن ظرفیت کارگران به گونه که لارم بود، توجه نکرده‌است.
معروف قادری رئیس اتحادیه کارگران افغانستان
آقای قادری گفت:
"این مسئولیت بر می‌گردد به دولت مردان ما که بارها از سال‌ها به اینسو تقاضای ما بوده که مراکز فنی و حرفوی باید در سراسر کشور ایجاد شود مطابق نیاز مارکیت در آنجا باید کارگران افغان آموزش بیبنند و به مارکیت کار تقدیم شوند."
بیشترین ارقام بیکاران را جوانان تشکیل می‌دهند و اکثر آنان به دلیل بیکاری و ناامنی به هدف زندگی بهتر به کشور‌های خارجی روکرده‌اند.
به اساس معلومات بانک مرکزی افغانستان، با بیرون شدند این تعداد جوانان افغان از کشور، در کنار قوه بشری به ده‌ها میلیون دالر پول این کشور نیز بیرون برده شده و این موضوع خلاء بزرگ اقتصادی را نیز بوجود آورده‌است.
در این حال کارگران افغان نیز از موجودیت کارگران خارجی در کشور شکایت دارند.
دو تن در مورد چنین گفتند:
"احمد از ننگرهار استم، افغان‌های با استعداد و تحصیل کرده بیکار اند باید از کارگران خارجی جلوگیری شود و به جوانان افغان توجه شود."
"افغان‌های بیکار در سرک‌ها می‌گردند اما پاکستانی‌ها ماهانه ۵ تا ۶۰۰ دالر معاش می‌گیرند."
این موضوع را که با موجودیت کارگران افغان، چرا کارگران خارجی که اکثریت شان جواز کار هم ندارد در بخش‌های مختلف کشور مصروف کار اند، با مسئول وزارت کار امور اجتماعی افغانستان مطرح کردم، این وزارت می‌گوید با آنکه با بلند بردن ظرفیت در داخل کشور حضور کارگران خارجی تا حدی کاهش یافته است اما می‌افزاید که هنوز هم نوزده هزار کارگر خارجی به گونه قانونی و حدود صد هزار آن غیر قانونی در افغانستان کار می‌کنند.
خیر محمد نیرو رئیس بخش قوای بشری و تنظیم کار این وزارت به رادیو آزادی گفت که با در نظرداشت امکانات کنونی نمی‌توانند حضور کارگران خارجی را در کشور کنترول کنند.
وی گفت:
"این در بازار آزاد است و ما نمی‌توانیم یک تعمیر که ساخته می‌شود و آن می‌رود چند تن گل کار را از پاکستان و یا از دیگر جا‌ها می‌آورد و سر کار می‌کند ما متأسفانه ظرفیت این وجود ندارد که ما در تمام تعمیر اصولاً باید چنین سیستم داشته باشیم و یا از چنین ظرفیت برخوردار باشیم که تمام جا‌ها را کنترول کرده بتوانیم اما با امکانات فعلی مشکل است."
در حالیکه مراکز فنی و حرفوی در سراسر کشور به پنجاه مرکز نمی‌رسد چطور امکان دارد که ظرفیت کاری میلیون‌ها افغان بلند برده شود؟
محمد صدیق پتمن
محمد صدیق پتمن یکی از کارشناسان افغان در پاسخ می‌گوید:
"راه حل این است که معارف افغانستان اصلاح شود ما در صنف نُه معارف را در رشته‌ها تقسیم کنیم و ۵۰ درصد شاگردان خود را کارگران ماهر تربیه کنیم تا به افغانستان و منطقه حتا به کشور‌های عربی کارگر ماهر بفرستیم شما برخی آوازه‌ها را از طریق وزارت کار امور اجتماعی می‌شنوید اما افغانستان کاگر ماهر ندارد که به خارج بفرستد."
این در حالیست که محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان در سخنان قبلی‌اش گفته است که حل مشکلات کارگران در صدر برنامه‌های کاری حکومت قرار دارد.
یک و نیم دهه جنگ در افغانستان، در کنار سایر زیان ها، قوایی بشری و آن مراکز را که به افغان‌ها آموزش‌های فنی و حرفوی میداد را نیز متضرر کرده‌است.
به اساس آمار رسمی تا کنون ۵۵ هزار تن از مراکز مختلف فنی و حرفوی در افغانستان فارغ شده‌اند.
در این حال مرکز آموزشی افغان کوریا که از حدود ده سال به این در بخش‌های مختلف حرفه، کارگران را آموزش می‌دهد می‌گوید که حدود هشتاد درصد کسانیکه از این مرکز فارغ شده‌اند مصروف کار اند.
سیف الدین سیحون کارشناس اقتصادی
از سوی هم سیف الدین سیحون کارشناس اقتصادی افغان می‌گوید، تا زمانیکه ظرفیت کارگران افغان بلند برده نشود و حکومت در زمنیه مسئولیت‌هایش را بگونه درست انجام ندهد، هیچگاهی کارگران افغان بدیل کارگران خارجی نخواهند شد.
وی می‌گوید که افغانستان از جمله کشور‌های است که از قوه بشری لازم برخوردار بوده اما این قوه با ظرفیت لازم مجهز نمی‌باشد.
وی تأکید دارد که اگر حکومت افغانستان در زمینه بلند بردن ظرفیت قوه بشری گام‌های اساسی را بردارد این کشور نیز مانند هند و برخی کشور‌های دیگر از قوه بشری‌اش فواید زیادی بدست خواهد آورد.
گزارش: آرزو غیاثی