جلال شیرزاد با خاطرات جشن‌های باشکوه نوروز در شهر زادگاهش مزارشریف بزرگ شد. این شهر هر سال میزبان بزرگ‌ترین جشن‌های نوروز در افغانستان بود و هزاران نفر از سراسر افغانستان برای چندین روز به اینجا می‌آمدند تا در مراسم و جشن‌های متنوع شرکت کنند.
جشن‌ها با برافراشتن یک علم در زیارتگاهی مشهور با کاشی‌های آبی‌رنگ آغاز می‌شد و سپس با بازارهای غذا، موسیقی و رقص، بازی‌های سنتی و گردش‌های خانوادگی ادامه پیدا می‌کرد.
اما جلال شیرزاد، نویسنده ۳۰ ساله از مزار شریف، می‌گوید که در دوران حاکمیت طالبان، نوروز برای بسیاری از افغان‌ها تنها یک روز عادی شده است.
دیگر هیچ تفاوتی بین نوروز و یک روز عادی وجود ندارد.
شیرزاد و چندین افغان دیگر که با رادیو آزادی صحبت کردند، گفتند که به دلیل فقر شدید و محدودیت‌های فراوانی که طالبان وضع کرده، امسال قصد جشن گرفتن نوروز را ندارند. نوروز امسال مصادف با ۲۰ مارچ است.
شیرزاد می‌گوید: "دیگر هیچ تفاوتی بین نوروز و یک روز عادی وجود ندارد. مردم باید مثل همیشه سر کار بروند. حتی دیگر یک تعطیلی رسمی هم نیست."
گروه سخت‌گیر طالبان که در آگست ۲۰۲۱ دوباره قدرت را در کابل به دست گرفت، نوروز را از تعطیلات رسمی حذف کرده اما اعلام کرده است که مردم می‌توانند به طور خصوصی آن را جشن بگیرند.
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، در آن زمان به رادیو آزادی گفته بود که نوروز دیگر به‌عنوان یک مراسم دولتی در افغانستان برگزار نخواهد شد، اما مردم از برگزاری آن در سطح شخصی منع نخواهند شد.
طالبان در دور قبلی حکومت خود در دهه ۱۹۹۰، نوروز را به‌عنوان یک جشن "غیر اسلامی" ممنوع کرده بود.
نوروز که آغاز بهار و اولین روز سال نو خورشیدی را نشان می‌دهد، بیش از ۳۰۰۰ سال است که در این منطقه جشن گرفته می‌شود.
"تفریح از زمان آمدن طالبان از بین رفته است"
بسیاری از افغان‌ها، به‌ویژه زنان، می‌گویند که باوجود "آزادی" برای جشن گرفتن نوروز، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های اعمال‌شده از سوی طالبان، امکان برگزاری این جشن به‌صورت واقعی را از آن‌ها گرفته است.
مقامات طالبان موسیقی را ممنوع کرده و زنان را از ورود به پارک‌ها و مراکز تفریحی منع کرده‌اند. همچنین بر اساس قانونی که طالبان اواخر سال گذشته اعلام کرد، زنان نه‌تنها باید پوشش سخت‌گیرانه داشته باشند، بلکه حتی نباید صدای آن‌ها در اماکن عمومی شنیده شود.
من از زمانی که طالبان به قدرت رسیدند، نوروز را جشن نگرفته‌ام.
مرسل، یکی از ساکنان کابل که برای حفظ امنیت خود تنها نام کوچک خود را اعلام کرده، می‌گوید که نوروز، این جشن محبوب گذشته، دیگر تحت حکومت طالبان معنای خود را از دست داده است.
مرسل به رادیو آزادی گفت: "من از زمانی که طالبان به قدرت رسیدند، نوروز را جشن نگرفته‌ام. قبلاً برای پیک‌نیک می‌رفتیم، با خانواده و دوستان بیرون می‌رفتیم، اما حالا زنان دیگر اجازه هیچ‌کدام از این کارها را ندارند. همه شادی‌ها و هیجانات نوروز زیر سلطه طالبان از بین رفته است."
"نوروز واقعی دیگر تنها یک خاطره است"
آماده‌سازی برای نوروز معمولاً چندین روز قبل از آغاز سال نو شروع می‌شد. خانواده‌ها دور هم جمع می‌شدند تا سمنک، خوراکی شیرین تهیه‌شده از جوانه گندم، درست کنند.
خانواده‌ها همچنین هفت‌میوه، ترکیبی از هفت میوه خشک که در شربت مخصوصی خیسانده می‌شد، آماده می‌کردند.
نوروز واقعی دیگر تنها یک خاطرۀ دور است.
اما محمد طاهر، یکی از ساکنان کابل، می‌گوید که در شرایط کنونی، بسیاری از افغان‌ها برای خرید نیازهای اولیه خود نیز دچار مشکل هستند، چه برسد به خرید خوراکی‌های مخصوص نوروز.
او می‌گوید: "نوروز واقعی دیگر تنها یک خاطرۀ دور است. قبلاً لباس نو می‌خریدیم، برای خرید میوه می‌رفتیم، تفریح می‌کردیم. حالا همه چیز از بین رفته است."
