در حالی که تعداد دوصد مکتب در ولایت فاریاب بدون ساختمان هستند، مسئولان معارف می‌گویند، شماری از مکاتب در ولسوالی‌های ناامن در جنگ ویران شده است.
برخی از شاگردان این مکاتب قصه‌های تلخی از ویرانی مکاتب خود می‌گویند. اولیای شاگردان نسبت به آینده فرزندان خود اظهار نگرانی می‌کنند.
نامش احمدسهیل است و ۱۷ سال دارد. می‌گوید دانش‌آموز صنف دهم است، اما به دلیل ویران شدن مکتبش در قریه قره‌شیخی ولسوالی خواجه‌سبزپوش به شهر میمنه آمده است تا کورس‌های آموزشی را تعقیب کند.
احمد سهیل از ویران شدن ساختمان مکتبش سخن می‌گوید. به گفته او، درگیری میان نیروهای دولتی و گروه طالبان، مکتب قره‌شیخی ویران شد. احمد سهیل در آنجا درس می‌خواند و حالا تنها ویرانه‌های این مکتب مانده است. و از چوکی و میز خبری نیست.
وی افزود: "مکتب ما تخریب شده. نه چوکی مانده، نه میز مانده. آمدیم به شهر، بخاطری که کورس‌ها را تعقیب کنیم. درس‌های خود را ادامه دهیم. مکتب ما در آنجا است. ما نمی‌توانیم آنجا در قریه درس بخوانیم. آمدیم به شهر میمنه. اطاق گرفتیم. کورس خود را ادامه می‌دهیم. من کورس‌های ریاضی، فزیک، کیمیا و انگلیسی بیشتر می‌خوانم."
از سوی هم ویران شدن مکاتب در بین درگیری‌ها و نامساعد بودن وضعیت از لحاظ ناامنی برای تعلیم و تربیه باشندگان ولسوالی خواجه‌سبزپوش را نگران کرده است.
به گفته آن‌ها، در دو هفته گذشته ساختمان لیسه قریه بادغیسی نیز در نتیجه یک درگیری سوخته است.
احمد سهیل گفت: "تقریبا پنج سال می‌شود که در مکاتب درس نیست. بکلی تدریس نمی‌شود. مشکلات ناامنی دارد. زیادی از دست جنگ شاگردان هم کم‌علاقه هستند. مکتب‌های‌شان سوخته است."
این سید احمد بود که بخاطر آینده فرزندانش اظهار نگرانی می‌کرد. وی امیدوار است که از ناامنی بیشتر از این تعلیم و تربیه متضرر نشود و برای وضعیت مکاتب از سوی مسئولین توجه بیشتر شود.
این تنها ولسوالی خواجه سبزپوش نیست که ساختمان مکاتب در جنگ آسیب دیده است. بلکه مسئولان معارف در ولسوالی‌های المار و کوهستان نیز می‌گویند که مکاتبی هستند که ساختمان‌های‌شان در نتیجه جنگ سوخته است.
عزت‌الله خوشبین رئیس معارف ولایت فاریاب می‌گوید، ۵۵۹ مکتب در ولایت فاریاب هستند که از جمله ۲۰۰ مکتب ساختمان ندارند.
آقای خوشبین همچنین تائید می‌کند که در مناطق ناامن فاریاب مکاتب سوخته، اما روند تدریس همچنان ادامه دارد. به گفته او، در نزدیکی‌های این مکاتب خانه‌هایی را برای تدریس اجاره کرده است.
آقای خوشبین می‌گوید: "ما تصامیم خود را در این مورد گرفتیم. مکاتب در جریان جنگ خواه‌مخواهی تخریب شده. با وجود این که نهادها و دفاتر آماده‌اند، ترمیم کنند، به خاطر این که درس شاگردان تعطیل نشود، ما به آمریت‌های معارف در ولسوالی‌ها هدایت دادیم تا همچو مکانی در جوار مکاتب وجود داشته باشد، بگویند تا ما بتوانیم کرایی بگیریم."
مسئولین محلی فاریاب آمار مشخصی در دست ندارند که نشان دهند چه تعداد مکاتب در اثر جنگ ویران شده یا سوخته است. همچنین از تعداد شاگردانی که در اثر ویران شدن مکاتب از آموزش بازمانده‌اند، آمار دقیقی در دست ندارند.
