مشکلات و پیامدهای همسریابی از طریق شبکه‌های اجتماعی در افغانستان

با گسترش دسترسی به شبکه‌های اجتماعی، راه‌های برقراری ارتباط میان دختران و پسران در جامعه محافظه‌کار و سنتی افغانستان بیشتر شده است.

فیسبوک از پرکاربردترین شبکه‌های اجتماعی در افغانستان است.

این شبکه تأمین ارتباطات را بسیار ساده کرده است. جوانان بسیاری از آن به عنوان ابزار همسریابی استفاده می‌کنند.

اما رابطۀ پسر و دختر از این طریق الزاماً موفقیت‌آمیز نیست. اگر رابطه‌ها از این طریق با شکست مواجه شود، دختران به دلیل آسیب‌پذیری اجتماعی، با مشکلات بیشتری مواجه می‌شوند.

راحله در دنیای مجازی با پسری دوست شد. این محصل ۲۳ ساله یک سال پیش به دوستی با این پسر پایان داد، اما هنوز آثار این رابطه را در زندگی خود احساس می‌کند.

رابطه فیسبوکی راحله دو سال دوام آورد او را به لحاظ روحی وابسته دوست‌پسر سابقش کرد، اما منجر به ازدواج نشد: "واقعاً من وابسته‌اش شده بودم و عاشقانه دوستش داشتم. بعد از دو سال آشنایی از او خواستم که خواستگار بفرستد. اول گفت حالا در وضعیتی نیست که خواستگار بفرستد، اما بعد از پافشاری من خواستگار فرستاد اما مادرش برایش جواب منفی داده بود و این در حالی بود که خانواده ما راضی به این پیوند بودند."

راحله می‌گوید اگر از آغاز می‌دانست که به دلیل برقراری این رابطه از همه خوشی‌های زندگی محروم می‌شود، هرگز به چنین رابطه‌ای‌ دل نمی‌بست.

راحله می‌گوید پس از جدایی روزهای بسیار سختی را سپری کرد: "صدمه روحی بسیار شدیدی را متقبل شدم. بسیار وقت به دانشگاه هم نرفتم. حتی نمی‌خواستم مقابل فامیلم و کسانی که از این روابط من باخبر بودند، ظاهر شوم. من پیش خود عذاب می‌کشیدم که من چه مشکل و چه عیبی داشتم که بچه آمد خانواده‌اش آمد، پس از آن مرا رد کردند."

مانند راحله دختران و پسران دیگری هم هستند که چگونگی برگشت به زندگی عادی را بعد از چنین رابطه سخت و دشوار می‌دانند.

نوید که در چنین روابطی شکست خورده می‌گوید، سه سال قبل با دختری از طریق فیسبوک آشنا شد و در این مدت روابط بسیار خوبی نیز داشت. اما پس از این مدت دختر او را ترک کرد و با پسری در خارج از کشور نامزد شد: "به پیام‌های من پاسخ نداد. بالاخره شماره جدیدش را پیدا کردم. گفتم چرا به پیام‌هایم جواب نمی‌دهی؟ گفت که مشکل دارد. هر چه اصرار کردم، نگفت، اما از جای دیگری خبر شدم که با پسر پولدار در خارج از کشور نامزاد شده است. بعد از آن به تکلیف روحی دچار شدم. حتی مدت زیادی از درس‌هایم نیز دور ماندم."

برقراری ارتباط بین پسران و دختران جوان از طریق شبکه‌های اجتماعی نگرانی‌هایی میان پدران و مادران نیز برانگیخته است. ماه جان نگران روابط فیسبوکی دخترش است: "وضعیت دخترم بی‌اندازه خراب شده. پسر را از طریق فیسبوک پیدا کرده. نمی‌دانم این فیسبوک کدام بلایی است برای دختران و پسران؟ دخترم قبلاً دختر بسیار آرام و درس‌خوان بود، اما حالا حوصله‌ام را به سر کرده است."

اما در این میان دختران و پسرانی هم هستند که پس از ایجاد رابطه از طریق صفحات اجتماعی، با هم ازواج کرده و خوشحالند.

زهرا پس از برقراری رابطۀ فیسبوکی با یک جوان فلپینی ازدواج کرد. او از ثمر این رابطه بسیار خوش است و بختش تاکنون پایدار است: "با یک پسر فلپینی از طریق فیسبوک آشنا شدم بالاخره من رضایت نشان دادم و رفتم فلپین عروسی کردم و حالا هم حدود دو سال می‌شود که با خانواده دوست داشتنی شوهرم در فلپین زندگی می‌کنم."

فیسبوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی کاربرد و اثرگذاری خوب در اجتماع دارند، اما هر رابطه فیسبوکی و دیگر شبکه‌های اجتماعی الزام پایان موفقیت‌آمیز و خوشحال‌کننده ندارد. برخى از کاربران شبکه‌های اجتماعی با برقراری چنین روابطی قربانی فريب، آزار و روابط ناموفق شده‌اند.